گیل یار

در تبيين ادوار زندگی و ويژگيهای حيات سياسی احسان الله خان ميتوان چهار دوره را درنظر گرفت. مرحله اول از بدو زندگی تا پايان حضورش در درگيريهای منطقه غرب ايران كه همزمان است با جنگ جهانی اول.

عبدالله شهبازی در مقاله‌ای مبسوط به شگرد های فرقه بهائيت در تاريخ معاصر اشاره دارد و از جمله به ارتباط بهائيت و صهيونيسم و اشتغال گسترده بهائيان در سفارتخانه‌های خارجی در ايران

جنبش جنگل به عنوان طولانی ترین جنبش مسلحانه معاصر شامل سه جریان ملی مذهبی، اپورتونیست و مارکسیست لنینیست بوده است. میرزاکوچک جنگلی به عنوان رهبری کاریزماتیک

تصاویر باقی مانده از نهضت جنگل نشان می‌دهد لباس سربازان، دست بافته‌های محلی گیلان بود اما این سوال وجود دارد که چرا میرزای رشتی و جلگه‌نشین، لباس محلی کوه‌نشینان را می‌پوشید.

پایان انقلاب جنگل در پاییز سال 1300خورشید مصادف با کشته شدن دو تن از نامدارترین انقلابیون مشروطه در ایران یعنی میرزا کوچک خان جنگلی و حیدرخان عمواوغلی در فاصله یک یا دو روز از هم شد.

  
در هرحال سردار سپه مصمم شده بود که به طرف فومنات وآلیان و زیده یعنی جایی که کوچک خان مجددا در آن پناه گرفته بود حمله کنند.