گیل یار

  تمام سرزمین گیلان در قرن هشتم برای نخستین بار در مقابل هجوم خارجی تسلیم شد. حادثه ای که بدون مقدمه و به ناگهان روی داد، سب شد تا تجربه ای نوین در ارتباط با دنیای خارج دست کم برای بخش گیلان بیه پس بوجود آید که به طور نسبی چنین روابطی را تا آن زمان تجربه نکرده بود.

 دکتر ناصر عظیمی در بررسی تاریخ گیلان صرفا از علم تاریخ بهره نمی گیرد. او بر آن است که تاریخ یک علم بین رشته ای بوده ولازم است از علوم دیگر مثل باستان‌شناسی، اقتصاد، جامعه‌شناسی، جمعیت شناسی ، سیاست، جغرافیای طبیعی و انسانی، آب و هواشناسی، زمین‌شناسی وغیره نیز به عنوان ابزارپژوهش ،

گروه های اجتماعی و شغلی در هر جامعه ای بازتابی از مناسبات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگ حاکم برجامعه، سطح توسعه یافتگی وتکنیک زمانه ی خود هستند. از این رو  برای شناخت وضعیت اجتماعی- سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه ی گیلان در دوره ای که قرون وسطا خوانده شده،گروه های اجتماعی و شغلی گیلان مورد بررسی قرار گرفته است.

گیلان در ابتدای قرن بیستم نیم میلیون نفر جمعیت داشت که بیشترشان گیلک بودند و اقلیتهایی چون ارامنه، کولی‌ها، یهودیان و چند هزار مهاجر از روسیه در آن زندگی می‌کردند.

 در قرن نوزده در اثر منافع استعماری روسیه و بریتانیا ایران دچار تغییرات عمده سیاسی اقتصادی و اجتماعی شد. در گیلان که در حوزه تأثیرات روسیه بود ارتباطات فزاینده با این کشور منجر به تحولات عمده‌ای در قرن نوزده و اوایل قرن بیستم داشت. از جمله تجارت خارجی افزایش یافت، حمل و نقل دریایی و اثر آن بر واردات و صادرات و مصرف زیاد شد.

افول صفویان و انقراض آنان در سال ۱۷۲۲، منجر به یک حالت آشوب در کشور شد. مناطق شمالی کشور نسبت به تأثیر و اشغال خارجی آسیب‌پذیر شد. اولین تلاشها توسط روسیه تزاری برای تسلط بر دریای کاسپیئن و ولایات ایرانی گیلان، مازندران، استرآیاد و آذربایجان در همین زمان شروع شد.