ضرب المثل

ا دونیا کوهنه دونیا یه

آب مرا نشه سیا کلاچه سیفیده کودن.

آب سراجور شه ان سراجیر ءَ گرده

ا پیله گی آدم ، لاره تورب ِ مانه .

اشان ایتا اسب و عراده ایدی

آفتاب بَه آفتاب چل قدم را شه

ان ءِ بوز راداری نَاره

انه دوز فاندم ببره دوساق خانه .

انــی بج واجور داره .

انی گاب بامو ، امی پرچین سره دیره .

انــی لـحـاف تـازه بـوسـته.

ان ءَ دس فدی چان نَاری

ان ءَ فرفر نشا ایسان

ان ءَ نشا واسوخستن

انی واسخوسته آدم ، صدسال پاکی ناره .

اسب ِ ره خاش فوکونه ، سگ ِ ره واش.

امان امی پـئـره سوفره بیده ایم .

اَمَرَه گاو مُوسون دوشته دَره

اَمو پَلا بخورده آدمیم

از لاغری ماهی خوشک غازیان ِ مانه.

از عسل شیرین تر تریاک موفته .

از او تومان بکندانه.

از دولتی بج سوررفم آب خوره.

از حاج حاجی ام کرایه خانه فیگیره.

از گول چی بیدئیم تا از گولابش بیدینیم .

آدم خو آبه دینه ور زنه.

آدم دیل وا وسعت بداره.

آدم به گبه ، حیوان به لافند.

آدم خر ببه ، گیرفتار خر نبه.

آدم چوس خور دوتا خرج داره .

آدمه قسمته سیمرغ نتانه بردن.

آدم خودا گیر دکفه، گدا گیر دنکفه.

آدم خو دسه ، شال کونه ویجا گرمه نوکونه .

اِلهی یه سال بکاری هزار سال بخُوری

اَلون سَگ خُو لونه جی بیرون نَشونه

آتیش بیگیره ، تره خوشکه وانورسه

اونی پاماله ، تی تابوته .

اون دیمیزه تره آب بره!

اگه تو شنبه ای من چهارشنبه یم.

آخوند موفته بیده ، کرا خو ساکودانی رم سرکیتاب واکونه.

ای دسگی فاده ، دو دسگی فاگیره .

ای بار بوشوم به طاروم هف سالی گرمی دارم

ای روج خوره مورغ ءِ سینه ای روج مانه دس به سینه

ای نفر شین به طشت خوره ، ای نفرشین به پشم .

ایتا نخوره مئک ءَ وا ترسئن ایتا پا نوشوسته مئمان ءَ

ای تا نوخورمکا واترسن ، ای تا پا نوشورمکا .

ای تا کفش لنگه بیافته ، واپرسه چیره مردوم پابرانده گردیدی .

اونه دوماغ توک بَگیری هینه نَفَس شونه

او وخت کی روبارکله آب دبو ، اما چور بیم ، هسه کی ده چور اندر چوریم .

ایمامزاده ائترام به ان ءِ متولی ایسه

ایمسال ءِ چی چی نی پارسال ءِ چی چی نی ءَ گه جینجیره جیس

 

بادءِ بوقا گیرءَکودیم

بازار آتیش گیره تخصیر باقله پچ دره؟

بـوشو بـوشو ، تــی خـاج سره لا بنه .

بامو ابرو یَ چاکونه بزه چم ءَ کورءَ کوده

بج بج ءَ دینه رنگ اوسانه آدم آدم ءَ دینه فن اوسانه

مشابه ضرب المثل بلوچی : مجی مجی دید رنگی کیپت مردی مردی دید فندی گیپت

بوشو ناخوش ءِ رءِ یخ باوره

بوکون آرده یارستن دره

بکلسه نفته نذر ایمام رضا کونی؟

بی بی بیچادری جا خانه نیشینه

بمرده مرغ و دانه اوچینی .

باهار آیه ، سختی لاتان گوذره .

باهاره باران بوخوره می سرو می ورزا سره

پائیز باران بوخوره می سگ و می زن ماره سره.

بـلائی کی سردپلا مرا رفابه ، اونه گمج مرا فیشان.

بیشتاوسی شکمدار زنای گیل خوره ، اما نه هر گیلی.

 

پیچا گو درمان بو خاکمال ءَ کوده

پیربازارَ رنگَ نیده ، بادکوبه گبه زنه .

پلا از شکم دواره ، مُحبت از دیل دنواره .

پَشه هَوا میون نال کُنه

پول بوشو کوتر بوشو آی وای می کوترزاکان .

پیله دریا اگر خو کونَ صدایا بیشتوه ، انَ دیل ترکه.

پارسال فوکودیم گیلَ سر، ایمسال فوکونیم دیلَ سر .

پیچه هرجور توادیِی چهار دست و پا زمین آیه

پیچا کی پیره به ، به ایشپتکا ، گیله مرد کی پیره به ، تازه به کدخُدا.

تتنبلی جا ارمنی ءَ گه آق دایی

ترف بکاشته بی،بهتر بو…

ترا مار عراق بگشته، بیگیفتی کرلوب گیلانه؟

توسِه دار بی حاصل مُندَنه

تلاکوتی(جوجه خروس) خو خونه ور ، زور دره

تی مال ءَ قایم بدار موردوم ءَ دوز چانکون

تی دَهَن بشور اونه گَب بَزَن

تی ماچیا ناخایم تی دماغ گزه یا مرا ونسین

توند بیشی گیدی بیجی ،سوست بیشی گیدی گیجی .

 

جا دشتیم جانیشین نشتیم

جایی کِه شیر بِیسی شال چکاره ی

جان کوردی کندن دره

جعبه امَرا سر ءَ دء

جیرجیر ءَ نگرده جورجور ان ءِ جیگا نیه

جی عسل شیرین تر تریاک موفته .

 

چاره ناری، ماره مرده وا گوتن آقا

چم ءَ دَوَده دهن ءَ واکونه

 

خاخورئک ءِ دیل مرد خاستی گوفتی برار زن نیگیری ؟

خاک اوچین خاک ءَ خو سر ایگانه

خانگی مولا یَ صدق ناره

خرس ءَ تب ءَ گیفته

خواب دبو سر بالش نخوایِ ، وشتا شکم قاتوق

خو پالان ءَ تاواده شوند ء کله

خودشه به شال میری بزَه

خو پئر ءِ سوفره سر پیلا بوسته —- مشابه : خو پئر ءِ سوفره رنگ ءَ بیده داره

خو پئر ءِ سوفره ءَ نیده بی پادشاهی ادعا یَ کودی

خُدا نَجار نِیِه وَلی تَخته بِه تَخته زِنه

خیال کونه کور ءِامرا آشتالوتوشک بازی کراکونه

 

دالِ گاب

دال گابِ سلام گِه . . .

در ءَ گه دیوار بیشتاوه

دروازه در ءَ شا دَوَستن موردوم ءِ دهن ءَ نشا

دس دس ءَ شوره دس واگرده دیم ءَ شوره

دوز ءِ پیچا رءِ پای ءَ اوسانی خو کار ءَ فهمه

دوز چی خوایِ؟ بازار آشوفته

دونیا بوبو نه سر و نه کون چمچه بشو ملاقه بوکون

دهن ءَ گیری کون به حرف آیه

دیگ خُو سَرپوش پیداوده

 

سگه لو کُنه

سَگُ شال میون آشتی بوبو

سگ خره حریف نیئه ، پالونه گوشه گازا گینه

سک دانه و پینیک دوج

سک ءِ دوم ءَ هف سال بنی قالب بیرون ءَ وری راست ءَ نیبه

سک ءِ سر و ان ءِ سر مرءِ ایتا یه

سک ءَ شیکار ءِ موقه ریدن گیره

سک ءَ گه بیگیر پیچا یَ گه بوگریز

سک و پیچا یَ مانیدی

سنگ و سوفال شومی سر کربلا خاک امی سر

 

شاگال ءَ مورغخور نوکون

شاگال ءَ گوفتیدی چرءِ مورغ ءِ لانه بیجا خوسی گوفتی مرا اشان ءِ خرُخُر خوش ءایه

شاگال توبه بوکوده بو بازونئم مورغ ءِ لانه ورجا خوفتی

شبدیرین روزدیرین ءَ اندرز دهه

شکَم دار زَنَک موندَنه

شل اسب بشکسته پورد رافا ایسا

شوتور ءَ ببردیدی نعلبندی قورباغه یم خو پا یَ راست ءَ گیفته

 

کپچی لپچی ءَ گه آغزنه باخ !

کل ءِرِ پلا دینبو گوفتی آبشلا باورید

کل ءَ گیدی زولف علی کورءَ گیدی عین علی

کله ایشکنه دامن ءَ آغوز دوکونه

کور ءِ اسب و شیشه بار !

کور و کچل و پیندیر و پاره ، کور ناقاره زنه کچل دیاره

کورد ءِ کوته یَ نازءَ دی دوشاب پلا یخا گیره

کمری اسبا مانه

کونمان دکفته — کونمان دکفتیم

کوه واستی دکلایه کی دره پرءَ به

ترجمه : باید کوهی فروبریزد تا دره ای پر شود — یعنی برای اینکه نتیجه بزرگی به دست آید باید کار بزرگی کرد

 

گاوءِگو آب بیگیفته

گاب دکفته بازار

گاب سیاه شب سیاه

گابِ مانه

گابِ چوم

 

عروس ءِ پا فلنگستی گوفتی مردءِمار ءِ سئرا ناهموار ایسه

علی اصغر به زبان بامو

عزا چه عزایی ایسه که مورده شور گریه کونه

عَین سُوبول مُوندَ نه

عَین سیفتال مُوسون اَدَم گَزنه

 

قارکون سر همیشک کولا شه

 

لال ءِ زبان ءَ انءِ مار دانه

 

ماست خُب بُبُسته بی گالش نوفرُختی — معادل گالش ماستی ءَ فروشه کی نوخوره

مارخو سولاخه گُومَ نُکُنه

مورده یَ خو ور بنی خو کفن ءَ واجاواره

مثل اینه ، کول دار جیر ، آغوز پیدا بکنی

ـ می سر بو بو آستانه گمج.

موفت ءِ آخوند ءَ بیده خو ساکوته زاک ءِ رءئم سرکیتاب واکوده

 

نماز خوان بیبی قبله راست آیه

نره مایی خوایی اشپل دار؟

ناجه اَمه دیل سَر بمُونسَه

نوخور ءِ شین ءَ بوخور خوره

نوخون گیلگیلی بوخورده خو گمج ءَ بیافته

نه تنه کل ءَ بیدینه نه تنه بی کل بئسه

نه جنگل بوخوس نه پریشان ءِ خواب بیدین

نه چک بزئیم نه چانه عروس بامو بخانه

 

وختی نداشتی کوکو ، خالی هچین پلا فرو کو

 

هم خر ءَ خایه هم خورما یَ

هَچی تی چَکَن شَلا نَکُن

هَف قَد آب میون ماهی گینه

هَرکی سُورخ ریشه تی خویشه؟

همه چی زور ، زیارتن زور؟

هی من گَم نَره , تو گی پس چِرِه اشبل نَره…؟!!

 

یوئودی خو کهنه قبالئان ءَ چو زئن دره

یَک نَفَر ناز کُونه کِ ناز کَش بَداره

یه سر داری ، هَزار بازار؟

 

منابع : ویکی گفتاورد ، وبلاگ گیلان دیروز ، فضای مجازی

یک پاسخ ارائه کنید