هنگامی که میرزا کوچک‌خان که گوراب زرمریخ را مرکز نظامی خود قرار داده بود، در کسمای فومن هیئت اتحاد اسلام پدید آمد که مجلسی به نام اتحاد اسلام دایر کردند. این جمعیت پس از راه‌اندازی، بی‌درنگ وارد مبارزه علیه نیروهای بیگانه شد و اثر فعالیت‌های آنان، دولت‌های مرکزی و کارگزاران امپراتوری روس را ترساند که در مناطق شمالی به اشغالگری مشغول بودند.
در یکی از روزهای شهریور سال 1293 خورشیدی / 1914 م. برای نخستین بار، نشست کمیته اصلی اتحاد اسلام و کسانی که خود را برای مبارزه مهیا کرده بودند، در قلمستان رشت تشکیل شد. پس از مذاکره‌های مفصل قرار شد میرزا کوچک‌خان و یارانی که انتخاب شده بودند، به جنگل تولم (ملک شخصی میرزا احمد مدنی) بروند. کمیته اصلی در رشت مستقر شد تا اخبار و اطلاعات شهری را جمع‌آوری کند و نفرات و اسلحه برای میرزا بفرستد.
در واقع هیئت اتحاد اسلام مرکز تشکیلات جنگل را تشکیل می‌داد که چندین عالم برجسته از اعضای اصلی آن به شمار می‌رفتند. 27 نفر از اعضا روحانی بودند که در فعالیت‌های آن دقت‌های ویژه‌ای نشان می‌دادند و مراقب بودند کاری برخلاف اصول قرآنی، روایی و موازین شرعی صورت نگیرد. میرزا کوچک‌خان که ریاست اجرایی این تشکل دینی را عهده‌دار بود، عقیده داشت سخن آخر را باید این عالمان بر زبان آورند، عالمان و بزرگانی چون آیت‌الله سید عبدالوهاب صالح ضیاءبری (شاگرد آخوند خراسانی)، شیخ علی علم‌الهدی، شیخ بهاءالدین املشی (تربیت‌یافته مکتب میرزای نائینی و آخوند خراسانی)، شیخ محمدرضا حکیمی، سید محمود روحانی، شیخ محمود کسمایی و شیخ عبدالسلام کسمایی عضو اتحاد اسلام بودند. در میان این بزرگان، نقش آیت‌الله صالح ضیاءبری برجسته‌تر بود و ریاست عالیه اتحاد اسلام بر دوش وی بود. هسته اولیه نهضت جنگل، در سال 1333 هـ .ق، در روستای نرگستان از توابع شهرستان صومعه‌سرا، بر اساس مرام‌نامه هیئت اتحاد اسلام شکل گرفت.