منجیل
منجیل (شهر باد – شهرتوربینهای بادی ایران و شهر انرژی گیلان) در شمال ایران در استان گیلان واقع شدهاست.
شهر زیبای منجیل در مجاورت سه استان زنجان _قزوین و گیلان، یکی از شهرهای هفتگانه شهرستان رودبار در کشور ایران است. منجیل مرکز تجاری شهرستان رودبار استان گیلان شناخته میشود. سد سفیدرود در نزدیکی این شهر ساخته شدهاست.
وجه تسمیه نام شهر منجیل
نام شهر منجیل پیش از ظهور اسلام مانگیل بودهاست.. اما من، مان و ما پسوندهاوپیشوندهای مکانی هستند. در زبان پهلوی مانیشن (manishn) یعنی خانه، مسکن و من (man) یعنی خانه و مانیشنیه (manishnih) یعنی زندگی. منجیل یا منگیل یعنی «محل سکونت گیلها» برداشته شدهاست.
برخی از تاریخنگاران پیشین مانند مؤلف کتاب بستان السیاحه، گیلان را مأخوذ از نام جیل بن ماسل از فرزندان حضرت نوح میدانند که این سرزمین را بنا نمودهاست.
در کتاب سرزمینهای خلافت شرقی دربارهٔ نامگذاری این سرزمین (گیلان کنونی) به نام جیلان آوردهاست: «زمینهای رسوبی دلتا را جغرافینویسان عرب بهطور خاص جیل یا جیلان میگفتند و وقتی میخواستند تمام ایالت گیلان را اراده کنند، آن را به صورت جمع یعنی جیلانات (گیلانات) مینامیدند.
تاریخ منجیل
در کتب و مقالههای بسیاری نام منجیل آمده است از جمله در کتاب ” عارف دیهیم دار ” نوشته ” جیمز داون “
از شریف منجیلی نام بردهاست
مقبره و گنبدی سالیان سال در آرامستان منجیل به نام محلی دلی گنبز که برگرفته از دلیر گنبد میباشد وجود داشت و کمتر کسی از نام اصلی مکان و شخصیتی که در اینجا مدفون بود خبر داشت. با مطالعه ای که از کتاب عارف دیهیم دار جلد دو از صفحات ۱۹۸ تا ۲۰۵ آمدهاست میتوان به این سؤال قدیمی پاسخ داد.
شریف منجیلی از افسرانی بود که در جنگ با سربازان شاه اسماعیل شمشیر به دست نگرفت. کاظم شفتی، شریف منجیلی و موسی تولمی … که از مدافعان بودند دستگیر شدند این سه نفر از جمله امرایی بودند که در قتل میرزا حسن و کارکیا شرکت داشتند به دستور شاه اسماعیل تحت نظر قرا گرفتند تا نگریزند. پس از شکست سپاه شورشی چون دیگر موردی به حضور سپاه شاه اسماعیل در منطقه رودبار تا کناره دریای خزر وجود نداشت شاه اسماعیل آن قسمت از سپاه خود را احضار کرد و شورشیهای دستگیرشده را تحویل کارکیای جوان داد و قصاص آنها را به او سپرد. موسی تولمی توبه کرد و شاه اسماعیل دستور داد از قتل او صرف نظر شود؛ و او را در حبس نگه داشتند تا فرصت یابد از کرده خویش پشیمان شود. اما در مورد کاظم شفتی و شریف منجیلی شاه اسماعیل گفت چون سمت ریاست داشتند و اوامر مربوط به قتل عمو و پدرت را دادهاند باید قصاص شوند. شاه اسماعیل سپس از لاهیجان رفت و کارکیا روزی را برای قتل کاظم شفتی و شریف منجیلی تعیین نمود.
سرنوشت کاظم شفتی
اول کاظم شفتی را آوردند و قبل از اینکه جلاد سر از بدنش جدا نماید یک نفر جنایاتی که سبب محکومیت او بود را خواند و سپس به کاظم شفتی گفت آیا میل داری که به دین حقه از این دنیا بروی یا اینکه با کیش ناحق راه جهنم را پیشگیری؟
کاظم شفتی سکوت کرد
این سؤالها سه بار تکرار شد ولی کاظم شفتی باز هم سکوت کرد، توبه نکرد و جلاد سر را از بدن جدا کرد و خون از شاهرگهای کاظم شفتی فواره زد. مردم هم خوشحال بودند و لعن و نفرین میکردند زیرا مقتول خانههایشان را آتش زده و از بین برده بود.
سرنوشت شریف منجیلی
بعد از کاظم شفتی نوبت شریف منجیلی بود چون نمیتوانست راه برود او را بر روی تختی آوردند و شریف از وحشت لرزید و دو چیز باعث ترحم مردم شد اول اینکه وی قادر به راه رفتن نبود و و دوم از وحشت او.
اورا دراز کردند و پس از شرح جنایاتش از او خواستند که به مذهب حقه از دنیا برود و او پذیرفت و اعلام نمود شیعه اثنی عشری است و شهادتین جاری ساخت. او اعلام ندامت نمود و قول داد تا آخر عمرچیزی بر خلاف دین حق نگوید. سپس دست و پایش را گشودندو کار کیا از کشتنش صرف نظر نمود.
شریف منجیلی پس از بخشوده شدن توانست با کمک چوب (عصا) راه برود و طوری در اجرای احکام دین اسلام تعصب داشت که به زهد و تقوی مشهور گردید.
دعوت مردم منجیل از شریف منجیلی
مردم منجیل از شریف منجیلی دعوت کردند که از لاهیجان به زادگاه خود منجیل منتقل شود و در آنجا پیشوای مذهبی مردم گردد؛ ولی او نمیپذیرفت منجیلیها برای اینکه وی را وادار نمایند که به منجیل بیاید هیاتی را به لاهیجان فرستاندند و وعده دادند که در منجیل مسجدی برایش خواهند ساخت که در آنجا امام جماعت شود و مردم را ارشاد نماید.
شریف منجیلی گفت: من به دو علت میل ندارم که در منجیل زندگی کنم اول اینکه آب و هوای لاهیجان به مزاجم سازگار است و دم اینکه مردم منجیل کاهل الصلوه هستند و من میترسم در منجیل زندگی کنم چون بیم آن دارم نزد خدا مسئول شوم.
مردم منجیل گفتند ما که در بین خود کسی را نداریم که کاهل الصلوه باشد و یک چنین شخصی را نمیشناسیم و اگر هم وجود داشته باشد بعد از این که شما به منجیل منتقل شدید و مردم را ارشاد کردید دست از کهولت خواهد کشید و هر روز در مسجد، به شما اقتدا نموده و نماز خواهد خواند.
شریف منجیلی گفت اجازه کار کیا لازم است و اگر او اجازه ندهد من نمیتوانم منتقل به منجیل بشوم.
اهل محل مجوز انتقال او را از کارکیا گرفته و به زادگاهش منجیل بردند.
در منجیل مسجدی برایش ساختند و بر اثر ارشاد شریف منجیلی مردم طوری نسبت به اجرای احکام مذهبی تعصب بخرج دادندکه در ایران شهرت پیدا کردندو وقتی میخواستند بگویند که فلانی، یک مرد دین دار میباشد، میگفتند که به مؤمنین منجیل شباهت دارد.
کرامات شریف منجیلی
شریف منجیلی علاوه بر زهد شهرت کرامات را هم پیدا کرد و بیماران غیرقابل علاج گیلان به منجیل میرفتند.
شریف منجیل طوری از لحاظ کرامات معروف شد که آوازه اش به گوش شاه اسماعیل رسید و بسیله کارکیا برای او یک تاج فرستاد که در آن موقع عرفای بزرگ بر سر مینهادند.
شریف منجیلی، نامه ای بوسیله کارکیا برای شاه اسماعیل فرستاد که مضمونش این بود که چون مرشد خانقاه اردبیل او را مستوجب مرحمت دانسته و برایش یک تاج فرستاده، سر از فخر بر آسمان میساید و در زمان حیات و بعد از مرگ سپاسگزار خواهد بود و آن تاج را بهتر از جان شیرین حفظ خواهد کردد ولی بر سر نخواهد نهاد چون او عقیده دارد که در جهان، فقط یک نفر شایستهاست که تاج را بر سر بگذارد و آن هم ظل الله شاه اسماعیل میباشد.
دلیر گنبد
به این ترتیب با این آین مرد از راه تواضع آن تاج را بر سر ننهاد و بعد از این که زندگی را بدرود گفت و خبر مرگش به شاه اسماعیل رسید دستور داد که بر قبر او گنبد بسازند و قبر شریف منجیلی زیارتگاه گردید.
این شهر زمانی با نام قریه منجیل پارهای از عمارلو و در دوره ای مرکز آن بودهاست.
خاندانهای محلی و منجیل
خاندانهای حکمران محلی که بر منجیل یا از قریه منجیل حکم میراندند عبارتند از:
عمارلوئیان – اواخر افشاریه تا اوائل پهلوی
جستانیان
قارنیان
اسپهبدان
زیدیان
مردم
جمعیت این شهر ۱۷٬۳۹۶ نفر است (آمار سال ۱۳۹۰).
اقتصاد
درآمد اصلی مردم این شهر از راه تجارت تأمین میشود. افراد از طارم سفلی و علیا و روستاهای اطراف جهت تأمین برخی نیازمندیهای خود به منجیل مراجعه میکنند. بخش دیگری از درآمد مردم این شهر از راه فروش زیتون و فراوردههای آن تأمین میشود. محصول اصلی این شهر زیتون است و باغات زیتون
انرژی
منجیل شهر انرژی گیلان شمرده میشود. باد منجیل یکی از عوامل معروفیت این شهر میباشد که اغلب در بهار و تابستان با شدت بیشتری و در پاییز و زمستان با شدت کمتری میوزد. این باد از قدیم معروف به هفت باد منجیل بوده و شدت ان بقدریست که درختان زیتون را اغلب به یک سمت خم میکند. اوایل دهه هفتاد با تصمیم دولت اقدام به خرید و نصب نیروگاه بادی از کشور دانمارک گردید و پس از گذشت چند سال و فراگیری متخصصان داخلی، امروزه پروانههای بادی در کشور تولید و در نیروگاه بادی منجیل نصب میگردد و این نیروگاه پیوسته گسترش مییابد. سد سپیدرود نیز یکی دیگر از عوامل معروفیت و جذابیت منجیل است که در اوائل دهه ۴۰ بدست نیروهای فرانسوی در دهانه رودخانه سپیدرود واقع در شهر منجیل ساخته شد.
رودخانههای شاهرود و قزل اوزن در شهر منجیل بهم میرسند و ابی که از این رودخانهها میآید در پشت سد سپید رود و در دریاچهٔ سپید رود ذخیره میگردد تا نیاز شالیکاران و کشاورزان گیلانی را در بهار و تابستان تأمین نماید.
آب و هوا
«باد منجیل» بسیار معروف است و در سفرنامههای بسیاری به آن اشاره شدهاست. همچنین در جلسهای در آکادمی علوم پاریس در سال ۱۸۸۵ به آن پرداخته شد. دلیل این جریان هوای شدید، تلاقی آب و هوای نیمه خشک با آب و هوای مرطوب خزری در این منطقه است. این آب و هوا همچنین موجب ویژگیهای شبه مدیترانهای در منجیل میشود و باعث رشد جنگلهای بسیار پراکنده درخت سرو (Cupressus sempervirens var. horizontalis) روی تپههای منطقه و پرورش باغهای زیتون در روستاها میشود.
علل وزش باد در شهر منجیل
استقرار الگوهای متفاوت فشار در فصول مختلف سال در تلفیق با عوارض سطح زمین باعث ایجاد یکی از شدیدترین بادهای محلی ایران در جنوب دریای خزر شدهاست. دره سفید رود کانال ارتباطی بین دریای خزر در شمال و خشکی گسترده ایران مرکزی در جنوب میباشد. تفاوت عرض جغرافیایی این دو پهنه سبب شده تا از نظر بیلان انرژی و الگوهای گردشی هوا، شرایط مختلفی در منطقه استقرار یابد. به طوری که این تضادها در نهایت الگوهای متفاوتی از فشار را در فصول مختلف سال در سطح منطقه بوجود میآورند. نتیجه این وضعیت تبادل هوا بین پهنه آبی خزر و خشکی ایران مرکزی است. از آنجایی که دیواره کوهستانی البرز مانع از تبادل هوا در این منطقه شدهاست بنابراین جریان هوا فقط از طریق درههایی که عمود بر جهت ناهمواریهاست انجام میشود. در این پژوهش با بررسی آمار ایستگاههای سینوپتیک مستقر در سطح منطقه و نقشههای سینوپتیک در فصول مختلف سال، علل وزش باد، عوامل مؤثر در ایجاد آن و تغییرات ماهانه، فصلی و سالانه در ساعات مختلف روز مورد بررسی قرار گرفتهاست، نتایج این پژوهش عبارت است از: ۱ـ در تمام سال میزان فشار در ایستگاههای واقع در شمال البرز بیشتر از ایستگاههای جنوب آن، در محدوده وزش باد منجیل است. ۲ـ جریان باد غالب و نایب غالب در ۱۲ ماه سال در ایستگاه سینوپتیک منجیل به ترتیب، شمالی و سپس شمال غربی است. ۳ـ درصد حالات هوای آرام در ۱۲ ماه سال یکسان نبوده، به طوری که بین صفر درصد در ساعات ۵/۱۸ عصر در ماه اگوست (مرداد) تا ۹۱/۸۴ درصد در ساعات ۵/۶ به وقت محلی در دسامبر (آذرماه) در نوسان است. – روند تغییرات، تداوم جریان باد و درصد هوای آرام در فصول چهارگانه سال یکسان نبوده و الگوهای گردشی هوا در سطح زمین و سطوح میانی جو ارتباط دارد. بررسی نقشههای سینوپتیک نیز بیانگر الگوهای متفاوت هوا در فصول مختلف سال است، چنانکه محدوده مطالعاتی دارای یک دوره هوای آرام با درصد باد کمتر در زمستان و یک دوره دارای باد با نداوم و سرعت بالا در تابستان است.
منبع:دکتر پرویز رضایی
شهر منجیل محل تلاقی سه نوع آب و هوای معتدل خزر، کوهستانی البرز و گرم و خشک مرکزی ایران نیز میباشد و از این حیث نیز هوایی منحصربهفرد دارد. همچنین به دلیل تلاقی این سه هوا، معمولاً باد نسبتاً شدیدی که اغلب در بهار و تابستان با شدت بیشتری و در پاییز و زمستان با شدت کمتری میوزد.
آموزش
منجیل از معدود شهرهایی است که دانشگاه آزاد در آن وجود ندارد. دانشگاه پیام نور منجیل تنها دانشگاه این شهر است.
مناطق اطراف
هرزویل
لوشان
سمیران
رودبار