تالاب انزلی

تالاب انزلی یا مرداب انزلی با مساحتی در حدود ۲۰ هزار هکتار و از جالب‌ترین و بزرگترین زیستگاه‌های طبیعی جانواران ایران محسوب می‌شود و هر ساله پذیرای تعداد زیادی از پرندگانی است که از سوی کشورهای همسایه شمالی به ایران می‌آیند.

تالاب انزلی به دلیل موقعیت جغرافیایی از نظر میزان بالای رطوبت و آب با هیچ‌یک از تالاب‌های ایران قابل مقایسه نیست. تالاب انزلی چندین جزیره را در خود جای داده‌است.

تالاب انزلی

تالاب انزلی از نوع تالابهای ساحلی “Coastal Wetland” بوده و به وسیلهٔ یک کانال کشتیرانی که از طریق دو موج شکن واقع در تأسیسات بندرگاه انزلی حمایت و به دریای خزر متصل می‌باشد. حوزه آبریز تالاب دارای مساحتی حدود ۳۷۴ هزار هکتار است. تالاب انزلی در سال ۱۳۵۴ در فهرست تالابهای بین‌المللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسید “کنوانسیون رامسر، سال ۱۹۷۵” و همچنین سازمان بین‌المللی حیات پرندگان این تالاب را به عنوان زیستگاه با اهمیت برای پرندگان تشخیص داده‌است. تالاب انزلی جزء تالاب‌های طبیعی و آب شیرین کشور بوده و دارای ۱۱ رود اصلی و ۳۰ رود فرعی است که پس از آبیاری مزارع و شالیزارها به همراه جریان‌های سطحی حوزه آبریز تالاب به آن وارد می‌شوند. حداکثر عمق آب تالاب در بهار و در نواحی غربی تالاب به ۵/۲ متر می‌رسد که به دلیل نوسان‌های سطح آب دریای خزر، این مقدار متغیر است. حوزه آبریز تالاب انزلی، مساحتی برابر ۳۷۴ هزار هکتار دارد که از مساحت فوق را موارد ذیل تشکیل می‌دهند:

۹/۵۳ درصد: جنگل و مرتع
۲/۳۳ درصد: زمین‌های کشاورزی
۷/۸ درصد: تالاب، آب‌بندان‌ها و استخرها
۷/۳ درصد: مناطق انسان ساخت استفاده از زمین را به خود اختصاص داده‌اند.

موقعیت جغرافیایی
این تالاب در جنوب غربی سواحل دریای خزر واقع در استان گیلان، در عرض ۲۸ تا ۳۷ شمالی و طول ۲۵ تا ۴۹ شرقی واقع شده و از شمال به شهرستان انزلی، از جنوب به شهرستان صومعه‌سرا، از شرق به شهرستان رشت و از غرب به کپورچال و آبکنار انزلی محدود است.

معرفی منطقه تالابی انزلی

مجموعه تالاب انزلی شامل ۴ بخش می‌باشد:

بخش شرقی
بخشی غربی آبکنار
بخش مرکزی
سلکه و سیاه‌کشیم

این تالاب در فهرست رامسر قرار داشته و منطقه ثبت شده آن در این فهرست شامل تمام تالاب انزلی، منطقه سیاه کشیم، منطقه حفاظت شده سلکه و سایر آب‌بندان‌های متعدد محدوده تالاب انزلی است. این چهار بخش از نظر خصوصیات فیزیکوشیمیائی، مرفولوژیک، فیتواکولوژی و جغرافیائی دارای تفاوت‌های چشمگیر بوده و سیستم‌های متفاوتی را ارائه می‌نمایند.

رودخانه‌های اصلی تالاب

رودخانه‌های اصلی مرداب انزلی که از طریق موج شکن‌های بندرانزلی به دریای خزر مرتبط می‌شوند از شرق به غرب بدین ترتیب است:

سوسر روگا
پیر بازار روگا
چپ خاله
راست خاله یا نهنگ روگا
مهدی روگا یا کلویر روگا

ژرفای تالاب انزلی
به گفته محمدجواد محمدی‌زاده، رئیس وقت سازمان محیط زیست ایران، ژرفای تالاب انزلی تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، حدود «۸ متر» بوده و امکان صید هفت تا هشت تن ماهی در آن وجود داشته، اما تا تاریخ ۱۳ بهمن ۱۳۹۰ خورشیدی، به دلیل افزایش سطح رسوب‌ها، ژرفای این تالاب به «یک و نیم تا حداکثر دو متر» رسیده‌است.

ثبت بین‌المللی

تالاب انزلی از جمله تالاب‌های بین‌المللی ثبت‌شده ایران است. این تالاب از نخستین تالاب‌های ثبت‌شده در معاهده رامسر در سال ۱۹۷۱ میلادی است.

مرداب انزلی از آن‌جایی که یک تالاب بین‌المللی ثبت شده‌است، هم‌اکنون در فهرست مونترآل قرار گرفته‌است. قرار گرفتن در این فهرست به معنای این است که «تالاب در حال خشک‌شدن است و به مراقبت نیاز دارد».