جهانگیر پارساخو

جهانگیر پارساخو (۱۳ مرداد ۱۳۱۳رشت/ محله استادسرا-۲۱ آبان ۱۳۷۸تهران) معروف به آقای جدول ایران طراح جدول و بخش سرگرمی در مطبوعات ایران بود؛ و همچنین در یک فیلم سینمایی بازی کرد.

پارساخو در طول بیش از چهل سال فعالیت در مطبوعات ایران طراح بیش از چهل هزار جدول و یکصد هزار سرگرمی در مطبوعات ایران است. جدول‌ها و سرگرمی‌های وی در مجله‌هایی مانند تهران مصور، سپیدوسیاه، روشنفکر، فردوسی، جیبی، دانستنیها، گل آقا و بسیاری از نشریات دیگر به چاپ رسیده‌است. پارساخو قد کوتاهی داشت (یک متر و سی سانت) و در اواخر عمر به دلیل بیماری قدرت تحرک را از دست داده بود ولی همچنان به کار ادامه می‌داد. پس از وی طراحان بزرگی که همکار وی بودند هم‌اکنون در مطبوعات مشغول فعالیت طراحی جدول و سرگرمی می‌باشند.

******************************

“آقای جدول ایران” را به جهانگیر پارساخو نسبت میدهند؛همان مرد کوتاه قامتی که در طول بیش از چهل سال فعالیت در مطبوعات ایران، طراح بیش از چهل هزار جدول و یکصد هزار سرگرمی در مطبوعات ایران بود. با این وجود، جهانگیر پارساخو در خاطراتی که در پژوهشنامه تاریخ مطبوعات ایران نوشته؛ خود را بنیان گذار جدول و سرگرمی در مطبوعات ایران نمی داند هر چند نقشش را نیز در ارتقای جایگاه جدول و سرگرمی در مطبوعات ایران انکار نمی کند: ” آری ،همه مجله هایی که در سال های دهه بیست منتشر می شدند جدول وسرگرمی داشتند و نمی گویم “من” جهانگیر پارساخو، پایه گذار جدول و سرگرمی در ایران بودم. اما من بهایی به جدول و سرگرمی در مطبوعات ایران دادم که برای نخستین بار در تاریخ مطبوعات ایران، روز سیزدهم اردیبهشت ۱۳۵۷ روز پایان جشنواره مطبوعات،جدول و سرگرمی در جایگاهی ایستاد که نویسندگان سیاسی،طنز، ورزشی،سینمایی و … از سال ها پیش می ایستادند.”

جهانگیر پارساخو نیمه دوم دهه بیست،سال های ۱۳۲۵ تا ۱۳۲۹ در خیابان حافظ، دبستان منوچهری پسران تحصیل می کرد. در این سال ها در دبستان، مجله هایی توزیع می شد به بهای ۲ و حداکثر ۵ ریال. یکی از این مجلات را که به اندازه جیب کت بود؛ ابراهیم بنی احمد منتشر می کرد: بازی کودکان که در اواسط سال های دهه بیست جهانگیر نوجوان با آن آشنا شد و مجله دانش آموز که هر دو هفته یک بار از سوی اداره کل نگارش وزارت فرهنگ منتشر می شد و این نخستین آشنایی قابل لمس او با مطبوعات بود.

ولی هنوز این دهه پایان نگرفته بود که با مجله های اطلاعات هفتگی،تهران مصور،ترقی،صبا،ترقی دو هفتگی و کاویان آشنا شد. این مجله ها توسط خواهرش که خواننده داستان های آن بود؛ به خانه راه پیدا کرد.

اما جهانگیر پارسا خو در همان سال های ورودش به مطبوعات جای خالی جدول و سرگرمی را حس کرد:” پیش از آنکه تهران و بیشتر شهرستان های ایران گازکشی شود،گرمابه ها،مشتریان زیادی داشتند و شلوغ ترین روز،روز جمعه بود که آن موقع ها روز نظافت نام داشت. صاحبان گرمابه ها برای آنکه در انتظار رسیدن نوبت،مشتریان را رنج ندهد مجله های مختلف روی میز گرمابه می گذاشتند که اکثر این مجله ها دارای جدول بود و هر جدول را چند نفر حل کرده بودند زیرا وقت استحمام که می رسید حل کننده جدول آن را نیمه کاره رها می کرد و شخص دیگری با خودکار رنگ دیگر یا مداد،دنبال کار او را می گرفت و گاهی با کمی دقت می شد دریافت که یک جدول زیر دست شش تا ده نفر گذشته است.پس از آن روزنامه ها و مجله ها به سالن آرایشگاهها راه پیدا کردند،حتی روزنامه ها و مجله های از تاریخ گذشته و بیشتر برای حل جدول.در واقع جدول چای دارچین را از رونق انداخت.”

از سرگرمی در تلویزیون تا بازی در فیلم

نخستین بار سرگرمی توسط جهانگیر پارساخو در برنامه ای با نام” رژه صنعت و هنر” در سال ۱۳۴۶ به تلویزیون راه یافت در این برنامه هر هفته ،عصر جمعه پاکتی بر صفحه تلویزیون جا خوش می کرد که در آن عکس یکی از چهره های مشهور روز بود عکس به طور کامل از پاکت بیرون نمی آمد و فقط قسمتی از مو،پیشانی،ابرو و چشم در عکس پیدا بود که باید با همین داده ها صاحب عکس شناسایی می شد.

جهانگیر پارساخو همچنین تجربه حضور در یک فیلم سینمایی را با نام “تختخواب سه نفره” داشت. او سالهای پایانی عمرش به دلیل بیماری قدرت تحرک را از دست داده بود ولی همچنان به کار ادامه می‌داد او روز جمعه ۲۱ آبان ۱۳۷۸ درگذشت .