نامه منتشر نشده‌ای از میرزا کوچک جنگلی

سواد
مورخه ۳ برج حوت [اسفند] ۱۲۹۷
ساعت ۲ به غروب
ضمیمه ۱
گوراب‌زرمخ
مرکز تشکیلات نظام ملی
نمره ۷۰۴

جناب مستطاب … آقای الدرید، قنسول دولت فخیمه انگلیس
پس از تجدید احترامات فائقه، خاطرنشان جناب اصالت‌مآب اجل‌ می‌نماید که به‌موجب اطلاعات اخیره عده‌ای خارج از دیسپلین که از شرایط نظامی بودن غیر از قزاقی منظوری نمی‌دارند و ملت ایران این قوه را هیچ‌وقت قشون نظامی دولت متبوعه نشناخته و نخواهند شناخت، از طهران به طرف گیلان حرکت کرده و تا منجیل رسیده‌اند. به‌علاوه تاکتیک سابق این تشکیلات قزاق که معلوم عموم است، عدم مراعات قشون نظام، ایشان را از دایره‌ی اطاعت و انقیاد به مقامات مافوق خود چنان خارج کرده است که رفتارهای اخیره‌ی آن‌ها را با مردم، به مظالم هیچ‌یک از رفتارهای قبایل وحشی نمی‌توان مقایسه کرد. معلوم است که با مسلمیت مراتب، همچه قوه را نمی‌شود نظامی شمرد و نسبت آن‌ها را به دولت ایران و یا یکی از دول دیگر داد. این عده‌ی خارج از دیسپلین در موقعی که به خانه‌های مردم ریخته به مال و ناموس‌شان تجاوز می‌کرده‌اند، تجسس و تفحص مجاهدین را بهانه داشته، این حرکات‌شان کاشف است از این‌که عده‌ی مذکور به‌علاوه‌ی غارت و شرارت، سوءقصدی قطعی مخصوص راجع به قوای ملی جنگل دارند و بی این‌که خاطر محترم جناب اصالت‌مآب اجل را به توضیح ماده اول از معاهده جلب کند، مأمول چنان بود که مأمورین دولت فخیمه هیچ‌وقت راضی نخواهند بود دوستدار در مقابل امر واقعی واقع بشود و همچنین امیدوار است که مأمورین دولت فخیمه به‌واسطه منظور داشتن مفاد ماده ۵ و ۶ راضی نشوند که قوه‌ی خارج از دیسپلین مذکور در سرایت دادن بی‌نظمی و خودسری و هرج‌ومرج خودشان جسارت ورزیده مقاصد ملی جمعیت را دچار سکته سازد. اهالی گیلان از این پیش‌آمدها مضطرب و متوحش هستند. برای حفظ اهالی و برای لکه‌دار نشدن اسم دولت و رفع شرارت این عده‌ی وحشی لازم شده در خطوط مقتضیه از شرارت و تهاجم آن‌ها جلوگیری شود. این بود که به‌وسیله همین مراسله دوستانه خاطر شریف را مسبوق و در خاتمه احترامات فائقه را تکرار می‌نماید.
(امضا) کوچک است
(مهر) کوچک

در این زمان مأموران دولت انگلیس در رشت نقش واسطه را در آشتی دادن جنگلی‌ها با دولت مرکزی داشتند که البته در نهایت موفق نشدند.

با سپاس از دکتر عباس پناهی

منبع کانال جنگل