طرق مختلف بیان “بودن” در زبان گیلکی

⚡️ در زبان گیلکی برای بیان “بودن” به معنی وجود داشتن جاندار از فعل «هیسأن/ ایسأن»، وجود داشتن غیر جاندار از فعل «نئابؤن» و در حالت کلی (چه جاندار، چه غیرجاندار) از فعل «دبؤن/ دوین/ دیین» در گۊیش‌های مختلف استفاده می‌شود.

🔰 چند مثال:

🔵 دیرۊ «ماکان» یلاق «هیسابؤ».

(فارسی: دیرۊز ماکان یلاق بۊد.)

🔴 «ماشین» فرۊشگا «نئابؤ».

(فارسی: ماشین در فرۊشگاه بۊد.)

🌕 دیرۊ پئر ٚ شان أمی ور دؤبؤن.

(فارسی: دیرۊز پدر اینا پیش ما بۊدند.)

🌕 فلاکس ٚ مئن چایی دؤبؤ.

(فارسی: در فلاکس چای بۊد.)

💡 همچنین در برخی از گۊیش‌های زبان گیلکی از فعل «کتن» برای بیان بودن به معنی وجود داشتن غیر جاندار استفاده می‌شود.

🔰 مثال:

🌑 کتاب میز ٚ سر کته.

🔴 =کتاب میز ٚ سر نئه.

(فارسی: کتاب رۊ میزه.)

💡 همچنین در زبان گیلکی برای بیان “بر چیزی بودن” از فعل «وبؤن/ وأجبؤن» در گۊیش‌های مختلف استفاده می‌شود.

🔰 یک مثال از گۊیش‌های مختلف:

🔹 دار ٚ سر کۊنۊس وأجبۊ.

🔹 دار ٚ سر کۊنۊس ور‌بۊ.

🔹 دار ٚ سر کۊنۊس وؤبؤ.

(فارسی: بر رۊ درخت کۊنۊس بۊد.)

💡 و مؤرد آخر: در زبان گیلکی برای بیان “چیزی بودن” از فعل «بؤؤن» استفاده می‌شود.

🔰 مثال:

🔸 زهرا حال «خۊب» «بؤ».

(فارسی: حال زهرا خۊب بۊد.)

📣 تمامی افعال یاد شدهٔ بالا (بؤؤن، دبؤن، وبؤن، نئابؤن، هیسأن، کتن) در فارسی “بودن” برگردانده می‌شود، که در گیلکی ظریف با یکدیگر فرق دارند:

✔️ بؤؤن/ چیزی بودن

✔️ دبؤن/ در چیزی بودن

✔️ وبؤن/ بر چیزی بودن

✔️ نئابؤن/ در جایی بودن (غیرجاندار)

✔️ هیسأن/ در جایی بودن (جاندار)

✔️ کتن/ در جایی بودن (غیرجاندار)

💡 در گۊیش شرق گیلان در مواردی که فعل «کتن» خطاب به جاندار صورت گیرد، حمل بر بی‌ادبی باشد.

🔰 مثال:

➖ کۊرا کتی؟

➕ خؤنه هیسأم. 😒