جعفر خمامی زاده
استاد جعفرخمامی زاده دریکی ازروزهای زمستان سال ١٢٩٩ درشهررشت به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را درمدرسه نمره یک (واقع درمحله خواهر امام کوچه مهنّا) که مدیریت آن را اسماعیل پوررسول – ازپایه گذاران فرهنگ گیلان – به عهده داشت و بعد هم که مدرسه به جنب بقعه آقا سید ابراهیم (واقع درکوی مسجد صفی) منتقل گردید وآقای تقی رائقی – که او هم ازپایه گذاران فرهنگ گیلان بود- ریاست آن را برعهده داشت ، به پایان رساند. دوره اول دبیرستان را دردبیرستان شاهپور(واقع درجیرکوچه «زیرکوچه» ) ودوره دوم را دردانشسرای مقدماتی رشت در سال ١٣١٩ بنا برتعهدی که به هنگام ورود به دانشسرا سپرده بود به کار معلمی – دربرخی ازنقاط ازجمله بندرانزلی ورشت – مشغول گردید. میل به ادامه تحصیل ، ایشان را واداشت تا درشهریور ١٣٢۴ درامتحانات کلاس پنجم علمی که شرط ورود به دانشسرای عالی معین شده بود شرکت جسته وتوفیق حاصل نماید. اندکی بعد به خدمت وظیفه فراخوانده شد و پس ازگذراندن دوران دانشکده افسری ازفروردین تا مرداد ٢۴ با عنوان افسردرتهران انجام وطیفه نمود : سپس به رشت منتقل شد وبه کارمعلمی پرداخت. درشهریور١٣٢٧ طبق قانونی که برای ادامه تحصیل فارغ التحصیلان دانشسرای مقدماتی به تصویب رسیده بود ازگیلان به دانشسرای عالی معرفی گردید.درهمین سالها با همکاری یکی ازدوستانش به نام آقای محمد حسین شریعتداری ، مجله فکر جوان دوهفتگی را که ارگان فارغ التحصیلان دانشسرای مقدماتی بود. به راه انداخت ومقالاتی نوشت. درسال ١٣٣٠ ازدانشسرای عالی دررشته تاریخ وجغرافیا فارغ التحصیل گردید وبرای انجام دادن تعهّد دبیری به رشت منتقل گردید.پس ازدوسال تدریس درگروه فرهنگی ، آریا به عنوان عضوهیأت مدیره وسپس به ریاست دبیرستان ملی بوعلی سینا که این گروه بنیان نهاده بود- طبق ابلاغ اداره کل فرهنگ استان – برگزیده شد با تأسیس دبیرستان بازرگانی ، به ریاست آن مدرسه منصوب شد ولی پس ازمدتی ، به نفع یکی از جوانان شایسته که ازمدرسه عالی بازرگانی تهران فارغ التحصیل شده بود، کناره گیری کرد و او را به جای خویش معرفی نمود. استاد خمامی زاده به لحاظ تجارب فراوانی که درامرتدریس وریاست دبیرستانها اندوخته بودند بارها سرپرستی حوزه های امتحانی استان ، ریاست دبیرستان ، ریاست امتحانات استان ، اداره تربیت معلم استان وبازرس فرهنگی را تصدی نمودند. درسال ١٣۴٨ که مدرسه عالی بازرگانی (اولین مدرسه عالی استان گیلان) دررشت دایرگردید ازطرف آقای دکترجهانگیرصوفی رئیس آن مدرسه عالی به همکاری دعوت ، ودرنتیجه ازآموزش وپرورش بازنشسته شد. درمدرسه عالی بازرگانی با عنوان رئیس امور دانشجویان مشغول گردید بعد ازگذشت چندسال طبق دعوت استاندار وقت گیلان – به ریاست اداره پیکار با بیسوادی برگزیده شد با توجه به نظارت دقیقی که برکارپیکارگران با بیسوادی داشتند موفقیت هائی فراوان درپیکار با جهل وبیسوادی به دست آوردندکه برافتخارات فرهنگی ایشان افزوده شد.ایشان درسال ١٣۵٧ ازاداره پیکار با بیسوادی کناره گیری کردند و یکسربه کارهای پژوهشی وفرهنگی پرداختند. استاد خمامی زاده به گفته خود ازسال ١٣١۵ ازکتابخانه ملی رشت استفاده می کرد بعد ها ، عضو پیوسته کتابخانه ویکسال نیز عضو هیأت مدیره کتابخانه بوده اند.بعدازپیروزی انقلاب اسلامی به عنوان عضو هیات امنا ونایب رئیس جمعیت نشر فرهنگ گیلان بودند درسال ١٣٨٢ طبق ابلاغ حضرت آیت الله قربانی نماینده ولی فقیه وامام جمعه محترم رشت به ریاست جمعیت نشرفرهنگ گیلان منصوب شدند وبعدها براثر ایجاد مشکلاتی – طبق گفته خود – فعلاً هیچگونه همکاری با کتابخانه ملی رشت ندارند.ایشان عضو هیات مدیره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی گیلان – عضو بنیاد فرهنگ گیلان نیز می باشند.با توجه به نکات درخشان درکارنامه فرهنگی ایشان ، بعد ازوقوع زلزله ١٣۶٩ گیلان با کمک مالی عده ای ازشاگردان سابقش که درآمریکا بسرمی بردند وبا همکاری صمیمانه جمعی ازدوستان خود درشهررشت به عنوان «هیات امنا» به احداث «خانه معلم » ونیز مدرسه ای ٨ گلاسه با نام «مدرسه راهنمایی دخترانه پیوند مهر» درروستای دوبخشرشهرستان شفت – که بزودی گشایش خواهد یافت – توفیق یافتند.ایشان به سابقه علاقمندی به فرهنگ گیلان وکارهای برجسته فرهنگی ، مشوق آقای دکترسید جعفرابریشم چیان لنگرودی درساختن دانشکده ای با حدود ٧۵٠٠ متر زیربنا وبا صرف هزینه ای معادل یک میلیارد و دویست وپنجاه میلیون تومان درمحوطه دانشگاه گیلان گردیدند که اکنون مورد استفاده دانشجویان آن دانشگاه است.درسال ١٣٨٢ مجلس نکوداشت باشکوهی ازطرف دانشگاه گیلان وبا شرکت «جمعیت مهرورزان گیل» وبا حضور استادان وفرهیختگان گیلان وتهران – جهت ارج گذاشتن به بیش از ۶٠ سال خدمات صادقانه فرهنگی وعلمی ایشان دردانشگاه گیلان برگزار گردید.همچنین با توجه به خدمات فرهنگی استاد خمامی زاده وارج نهادن به مقام ومنزلت ایشان با تصویب شورای آموزش وپرورش استان گیلان دبیرستانی درمحل صندوق عدالت رشت به نام :«دبیرستان دخترانه استاد جعفرخمامی زاده» تاسیس ودراول مهر ١٣٨٣ با حضور استاندار ومسئولان سیاسی واجتماعی استان وجمعی زیاد ازاستادان دانشگاهها وفرهنگیان افتتاح گردید.
استاد خمامی زاده افزون برسخنرانی ها ومقالاتی متنوع وفراوان که در مجامع فرهنگی وعلمی ودرروزنامه ها ومجلات استان ایراد کرده وبه چاپ رسانده اند ، تألیفات و ترجمه هایی فراوان نیزدارند که به معرفی بعضی ازآنها می پردازیم
١- ترجمه ولایات دارالمرز گیلان اثر هـ ل . رابینو معاون کنسول انگلیس دررشت به سال ١٣۵٠ چاپ بنیاد فرهنگ ایران . که تاکنون به چاپ چهارم رسیده است.
٢- ترجمه صنعت نوغان درایران اثر هـ . ل . رابینو ولافون متخصص کشاورزی ازدانشگاه مون پلیه که با حواشی بسیار درسال ١٣٧٢ ازطرف موسسه تحقیقات علمی وفرهنگی تهران چاپ شده است .
٣- روزنامه های ایران ازآغاز تاسال ١٢٨٧ اثر رابینو که تنها به صورت یک جزوه به صورت . نام . محل چاپ ونوع روزنامه را دربرداشت . بااستفاده ازتمامی روزنامه های موجود ایران تا تاریخ چاپ کتاب تهیه وتنظیم نمود وتعداد روزنامه ها را که درفهرست رابینو فقط ٢۴٢ روزنامه بود به ۴٠٠ روزنامه رساند. وازهریک مقاله نیز ضمیمه نمود ودرپایان کتاب ، تصویری ازعناوین این روزنامه ها هم به چاپ رساند. این کتاب درسال ١٣٧٢ ازطرف روزنامه اطلاعات منتشرگردید وچاپ دوم آن نیز درسال ١٣٨١ ازطرف همان ناشر دردسترس مردم قرارگرفت .
۴- گویش گیلکی رشت اثر ارتور کریستن سن دانمارکی بااستفاده ازمباحثی که مورد نیاز بود ازطرف انتشارات سروش درسال ١٣٧۴ منتشر گردید .
۵- دریای خزر ترجمه ازپایان نامه دکتر مفخم پایان با افزودن مطالب بسیار درمتن ونیز قسمتی به عنوان افزوده های مترجم درپایان کتاب به سال ١٣٧۶ ازطرف انتشارات هدایت رشت انتشار یافت.
۶- کتابخانه های گیلان که عنوان تالیف دارد درسال ١٣٧٩ ازطرف اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی گیلان چاپ ومنتشر شده است.
٧- ترانه های محلی ساکنان کرانه های جنوبی دریای خزر اثر الکساندرخودزکو (خوچکو) که به سال ١٣٨١ ازطرف موسسه فرهنگی سروش انتشاریافت.
آثار زیر چاپ :
١- جنگ تعزیه درایران گردآوری الکساندرخودزکو(خوچکو)که ازطرف موسسه فرهنگی سروش منتشرمی شود
٢- گویش تالشی مردم ماسوله اثر ژیلبرت لازا
٣- گویش محلی مردم رودبار اثر ژیلورت لازا
۴- کشت برنج درگیلان وسواحل جنوبی دریای خزر اثر رابینو و لافون
۵- ماسوله شهرکی پیچیده درحریرپندار (تالیف)
