محمود پاینده لنگرودی
محمود پاینده شاعر، مردم شناس و کارشناس فرهنگ گیلکی ، و مورخ معاصر است که در دوازده آذر ۱۳۱۰ در لنگرود به دنیا آمده است. تحصیلات ابتدایی را در ۱۳۱۷ شمسی در شهر لنگرود آغاز کرده و در دوازده سالگی به سبب بیماری که به آن دچار گردید ، مدرسه را راها کرده و پس از وقفه ی دو ساله دوباره به تحصیل پرداخت. بنای ورود پاینده به عرصه ی ادبیات ، با اتفاقات سیاسی و اجتماعی شکل گرفته است.پاینده با مبارزان سیاسی دهه ۱۳۲۰ شمسی همگام بود و در همان سالها شعر و شاعری را با روزنامه چلنگر محمدعلی افراشته (۱۲۸۷ـ ۱۳۳۸ ش ) آغاز کرد و شیوه شعر گفتن را از او آموخت.پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ دگربار ناگزیر ترک تحصیل کرد و راهی تهران شد. در دی ۱۳۳۳ کتاب کوچکی به نام نغمه های زندگی منتشر شد که در آن اشعار شاعرانی که شعرشان در مجله امید ایران چاپ می شد گرد هم آمده بود. پنج شعر این مجموعه از پاینده بود .او با انتشار چندین شعر دیگر از خود در مجلات و روزنامه های وقت ، جایگاهی در میان اهالی ادبیات پیدا کرده و بعنوان یک استعداد ادبی شناخته شد. در سالهای 1344 و 45 شمسی ، فعالیت های حرفه ای در حوزه ی مطبوعات را با ورود به مجله امید ایران آغاز کرد. مجله امید ایران در آن زمان ، یکی از اصلی ترین مقاصد اهالی ادب و فرهنگ بود و این امر برای پاینده سکویی برای پرتاب گردید. او به واسطه ی آشنایی با اهالی قلم هم از آنان درس شاعری آموخت و هم به واسطه ی آنان راه به محافل ادبی پیدا کرد. او هر هفته دو صفحه ی روزنامه را به شعرهای سیاسی خود اختصاص می داد و منظومه های سیاسی او دیری نپایید که به یکی از پرطرفدارترین بخش های مجله تبدیل گشت و او را در مرکز توجهات قرار داد.پاینده ، علاوه بر روزنامه نگاری و شاعری ، به منظور گذران زندگی در حسابداری و نقاشی و سایر هنرهایی از این دست ، از جمله خوشنویسی نیز ورود کرده و با آن امرار معاش می کرده است.یکی از افتخارات و برگ برنده های پاینده ، قریحه ی او در سرودن شعر گیلکی است.او در شاعری به جد چیره دست بوده است. مضامین اصلی اشعار او عمدتا اجتماع را در مخاطب قرار میداده است.در یک نگاه کلی ، اشعار فارسی پاینده که مضمون اجتماعی دارد در عین زیبایی ، عامه پسند و عاری از تعقیدات لفظی است . اشعار گیلکی او، شیوا و سلیس و آکنده از مضامین دلنشین مردم پسند است.پاینده بعدها به میدان پژوهش بویژه در فرهنگ عامه گام نهاد و باقی عمر خود را در این راه صرف کرد.وی در آبان 1377 دار فانی را وداع گفت.
آثار
گل عصیان (مجموعه اشعار فارسی)
مثلها و اصطلاحات گیل و دیلم
خونینه‌های تاریخ دارالمرز، گیلان و مازندران
گیلان در شعر شاعران
فرهنگ گیل و دیلم
قطعه شعری از پاینده لنگرودی
لیله کوه لیله کوه آخ یه وختی مو ، ای دنیا جی شونم
پیستم. پوچ آبونم. خاک آبونم
جَغَلَئن هَنده هَئَن مرد آبوئن
می موسون گرما بونن. سرد ابونن
زندگی دوست و گینن
کس کسه بال گینن
وختی خوشهرِ بوشه مرد مانه یاد ابئنن
نیشنن گردکله ی زئنن امه حرفه زئنن
موکه نیسئم لیله کوه
تو بگو تو می دیل درده بگو
آخ ، زئکئن مردابونین مردانی حال بگیرین
دَی کی دئنین بکته آدمی بالَ بگیرین
مردمه شاداکونین
زندگه ، ننگ جی ، آزاد کونین
لیله کوه . لیله کوه
تو او دوره گیله مردانه بگو
که مو ، ای مردمی همرا ، بَموتَم ، زنده بو بوم بسوتم . شاعرابوم . محمود پاینده ، بوبوم
