اصطلاحات 1مدیر1401-03-06اصطلاحات گیلکی بازدیدهای پست: 97 در این یادداشت سعی شده است اصطلاحاتی که در زبان گیلکی بسیار پرکاربرد است، لیست شود. اگر شما نمونهای دیگر سراغ دارید، آن را ذکر کنید تا این مجموعه تکمیل گردد. 💫اصطلاح ۱ام🔸دزر وزر گۊدن💡فارسی معادل: پاره پاره کردن🔹مثال: سک، تله’ بگیت دزر وزر بؤگۊد (سگ خرۊس رؤ گرفت پاره پاره کرد) 💫اصطلاح ۲ام🔸سر ٚ کۊلا’ چرخ ئادئان💡فارسی معادل: یه چشم بهم زدن🔹مثال: سر ٚ کۊلا’ چرخ ئادی دۊرۊس ئابه (=یه چشم بهم بزنی تمۊم شده) 💫اصطلاح ۳ام🔸نئدئن ئاگیتن🔸نئدئهبؤر ئاگیتن💡فارسی معادل: به رۊی خؤد نیاوردن؛ خؤد را به ندیدن زدن🔹مثال: بئدئه ولی نئدئهبؤر ئاگیت (=دید ولی به رۊی خؤدش نیاورد) 💫اصطلاح ۴ام🔸 نیشنؤوسن ئاگیتن💡فارسی معادل: خؤد را به نشنیدن زدن🔹مثال: هرچی بؤگۊت نیشنؤوسن ئاگیتم (=هرچی گفت خؤدم رؤ به نشنیدن 💫اصطلاح ۵ام🔸دل ٚ دۋ’ درگۊدن💡فارسی معادل: دق ؤ دلی رؤ خالی کردن🔹مثال: پارسال خؤ ازا یلاق نیشئیم، ایمسال خأنم بؤشۊم یه ما بئسم می دل ٚ دۋ’ درکۊنم 💫اصطلاح ۶ام🔸پیش ٚ پا گل زئان💡فارسی معادل: زمینه رؤ مهیا کردن🔹مثال: پیش ٚ پا گل بزأم دۊ رۊز دیگر پرتخال ٚ پۊل’ هگیت نصف’ مره هده! أندی ای چند رۊزه این’ مۊچه بزأم 💫اصطلاح ۷ام🔸بپیسه مؤرغانه گل زئان🔸کۊلفیس مؤرغؤنه گل زئان💡فارسی معادل: افتضاح بالا آوردن 💫اصطلاح ۸ام🔸ویر دئن🔸واغ ئابؤؤن💡فارسی معادل: تعجب کردن 💫اصطلاح ۹ام🔸دۊ پا پیش دؤبؤؤن💡فارسی معادل: سرتر بۊدن، حرفهایتر بۊدن🔹مثال: فرخان دۊ پا دامؤن’ پیش دره (=فرخان از دامؤن واردتره) 💫اصطلاح ۱۰ام🔸خۊ جیف دؤگۊدن💡فارسی معادل: خیلی سرتر بۊدن🔹مثال: فرخان دامؤن’ خۊ جیف دؤگۊده (=دامؤن پیش فرخان هیچ حرفی واسه گفتن نداره) 💫اصطلاح ۱۱ام🔸خؤر’ ننئان🔸ننابؤ نئان💡فارسی معادل: محل نکردن🔹مثال: هرچی تأ بۊته تۊ تئبه ننابؤ بنی (=هرچی بهت گفت تؤ بهش اعتنا نکن) 💫اصطلاح ۱۲ام🔸سپرز’ قؤوت دکتن💡فارسی معادل: شیر شدن🔹مثال: خۊ برأر’ بئدئه این ٚ سپرز’ قؤوت دکته 💫اصطلاح ۱۳ام🔸تسک ٚدل💡فارسی معادل: کمطاقت🔹مثال: فلانی چندی تسک ٚدله (=فلانی چقد کمطاقته) 💫اصطلاح ۱۴ام🔸یأسه واگۊدن💡فارسی معادل: دلتنگ شدن🔹مثال: أمره یأسه واگۊده، کئن هنی تره بئینیم (=مشتاق دیداریم، کی میآی ببینیمت؟) 💫اصطلاح ۱۵ام🔸یأسه بۊردن💡فارسی معادل: مشتاق شدن🔹مثال: یأسه بؤبۊردم بۊدؤنم (=مشتاق شدم بدۊنم) 💫اصطلاح ۱۶ام🔸کئن کئن زئان💡فارسی معادل: لحظه شماری کردن🔹مثال: رکریزهٰکان کئن کئن زنن بهار بیه (=بچه مچهها برای اۊمدن بهار لحظه شماری میکنن) 💫اصطلاح ۱۷ام🔸آزار سر همأن💡فارسی معادل: کفر آدم دراۊمدن🔹مثال: وختی یئنم ترأنی اۊشان ٚ مۊسؤن گب زنی می آزار سر هنه 💫اصطلاح ۱۸ام🔸زال شؤؤن🔸زال ترکسن💡فارسی معادل: زهر ؤ ترک شدن🔹مثال: می زال بؤشؤ (=دلم هُری ریخت) 💫اصطلاح ۱۹ام🔸دل’ سهم دکتن💡فارسی معادل: ترسیدن🔹مثال: می دل’ سهم دکته (=ترس برمداشته) 💫اصطلاح ۲۰ام🔸واج همأن💡فارسی معادل: آماده بهکار شدن؛ از کسلی دراۊمدن🔹مثال: می جؤن واج بۊمئه (=بدنم باز شده و از کسلی دراۊمدم) 💫اصطلاح ۲۱ام🔸یهکۊل💡فارسی معادل: یهدنده و لجۊج🔹مثال: فلانی چندی یهکۊله 💫اصطلاح ۲۲ام🔸جۊت/ جۊد🔸جۊتکی دکتن💡فارسی معادل: لکنت زبان داشتن🔹مثال: فلانی جۊته 💫اصطلاح ۲۳ام🔸کۊل تۊک💡فارسی معادل: نؤکزبانی حرف زدن 💫اصطلاح ۲۴ام🔸دسکلا🔸چاپلا🔸چیکال🔸چک🔸چککه💡فارسی معادل: کف زدن🔹مثال: مردۊم أمره چک زنن (=مردم برای ما کف میزنن) 💫اصطلاح ۲۵ام🔸چر ٚ سر نیشتن🔸چیک ٚ سر نیشتن🔸چم ٚ سر نیشتن🔸فک ٚ سر نیشتن🔸فینگار ٚ سر نیشتن💡فارسی معادل: در کمین بۊدن🔹مثال: تی چم ٚ سر نیشتهٰم (=در کمینت هستم) 💫اصطلاح ۲۶ام🔸مۊرغؤنه همأن💡فارسی معادل: ذله شدن🔹مثال: علی دس مۊرغؤنه بۊما بؤ (=از دست علی ذله شده بۊد) 💫اصطلاح ۲۷ام🔸مرثیه’ وأگیر ندأن💡فارسی معادل: حرف خریدار نداشتن🔹مثال: می مرثیه’ کسی وأگیر ندنه (=حرفم خریدار نداره) 💫اصطلاح ۲۸ام🔸تنگ’ دکشئن💡فارسی معادل: تحت کنترل گرفتن🔹مثال: تی وچه تنگ’ دکش 💫اصطلاح ۲۹ام🔸دیم’ سیا وأسئن💡فارسی معادل: افترا زدن🔹مثال: أمی دیم’ سیا وأسئه بؤن خأنیم مردۊم’ شۊرش ٚ ره گۊل بیأریم 💫اصطلاح ۳۰ام🔸گۊل هوردن💡فارسی معادل: تهییج کردن؛ تحریک کردن 💫اصطلاح ۳۱ام🔸معده گۊل گۊدن💡فارسی معادل: حال بهم خؤردن🔹مثال: ماست ؤ پیاز’ کسن ٚ همرأ خؤرم می معده گۊل کۊنه 💫اصطلاح ۳۲ام🔸آمۊ حیدریم هیه دریم💡تؤضیح: این اصطلاح از نرفتن و ماندن میگوید 💫اصطلاح ۳۳ام🔸گۊلباغ دکتن💡تؤضیح: ای اصطلاح «خؤش اقبالی» وأسر استفاده بۊنه.🔹مثال: وختی یه نفر یته خۊجیر خانواده همرا وصلت کۊنه، اینی خبری گۊنن: «گۊلباغ دکته!» 💫اصطلاح ۳۴ام🔸دل شکم زئان💡تؤضیح: خالی کردن شکم حیوانات🔹مثال: ماهی’ پۊس بکنده بؤن دل شکم بزأ بؤن خؤنه’ گند ٚ بۊ دپیته بؤ 💫اصطلاح ۳۵ام🔸پئر وری (مائار وری)💡فارسی معادل: از سمت پدر (از سمت مادر)🔹مثال: مصطفی زمانی پئر وری مازندرانی هیسه یؤ مائار وری گیلانی 💫اصطلاح ۳۶ام🔸کاس💡تؤضیح: کسی که چشمآبی یا چشمسبز ببۊن 💫اصطلاح ۳۷ام🔸چۊم لۊچا🔸 لۊچان/ لۊچه💡فارسی معادل: چشم غره 💫اصطلاح ۳۸ام🔸پیلاچیکال💡تؤضیح: کسی که دستش به کم نمیره🔹مثلا: وختی که غذا چاگۊده دره چند مدل غذا چاکۊنه 💫اصطلاح ۳۹ام🔸خۊ بؤته نؤته’ نۊدؤنم💡فارسی معادل: حرف دهنش رؤ نمیفهمه 💫اصطلاح ۴۰ام🔸پرازنده نیه💡فارسی معادل: بصرفه نیست