انجمن های گیلان در عصر مشروطه
تشکیل انجمن های ملی، سیاسی و صنفی در طی انقلاب مشروطیت، از جمله دستاوردهای مهم روشنفکران آزادی خواه پس از سال های تلاش و مبارزه بود زیرا شکل گیری و فعالیت این انجمن ها موجب رشد آگاهی و توجه مردم نسبت به مقولاتی چون رفاه اجتماعی، امنیت اقتصادی و دیگر حقوق مدنی شان شد و جبهه ای متحد و قدرتمند را در مقابل استبداد پدید آورد.
کارکرد این انجمن ها در عرصه ی سیاست ایران ، منجر به صدور فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه شد و جبهه ای قدرتمند را در برابر اردوی مستبدین پدید آورد.
فعالیت این انجمن ها با همه ی پیچیدگی های حاکم بر ساختار و مناسبات آن ها، به دلیل مقاومت محمد علی شاه در برابر واگذاری قدرت و حاکمیت قانون، به اوج خود رسید هر چند این شعله پس از به توپ بسته شده مجلس شورای ملی فروکش کرد ولی اندکی بعد از زیر خاکستر خفقان سر برآورد و به خلع خودکامه منتهی گردید .
هومن یوسف دهی در سال 1349 در لاهیجان بدنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش به انجام رساند، پس از آن به همراه خانواده مقیم رشت شد و تحصیلات متوسطه را در این شهر به انجام رساند و در سال 1368 موفق به اخذ دیپلم تجربی گردید .
وی پس از آن جهت ادامه تحصیل در رشته ی زبان و ادبیات فارسی عازم تهران شد و موفق به اخذ مدرک کارشناسی ( 1372 ) و کارشناسی ارشد ( 1375 ) از دانشگاه آزاد اسلامی گردید و از همان دانشگاه به تدریس پرداخت و در حال حاضر به عنوان پژوهشگر با دایرهالمعارف زبان و ادب فارسی در شبه قاره ی هند همکاری می کند. نخستین مقاله ی وی در سال 1369 در روزنامه ی اطلاعات به چاپ رسید و تا کنون مقالات متعددی از او در زمینه ی تاریخ و ادبیات در مجلات گلچرخ ، پژوهشیار ، گیله وا و نیز مجموعه مقالات گیلان نامه، نامواره دکتر محمود افشار و دایرهالمعارف اسلامی منتشر شده است.
کتاب های حکایت عشق صنعان ( 1381 ) و حکمرانان گیلان در عهد زندیه و قاجاریه ( 1382) از جمله آثار منتشر شده ی اوست .