بررسی تطبیقی دو نهضت جنگل و خیابانی
انقلاب مشروطیت ایران را که در سال 1324 ق به وقوع پیوست، باید در زمرۀ یکی از مهم‌ترین تحولات تاریخی ایران محسوب کرد. پیروزی مشروطه‌خواهان و تشکیل مجلس اول قانون‌گذاری تغییر اساسی در وضعیت ایران به جای گذاشت.
در به ثمر نشستن حکومت قانون بر ایران نقش علماء و روشنفکران از سایر قشرها ستودنی‌تر و قابل تحسین‌تر است. انتقال اخبار و تجربیات دمکراسی غرب توسط قشر روشنفکر آن روز ایران که تحت عناوین مختلف تحصیلی و یا تجاری مدتی را در فرنگ سپری کرده بودند، در کنار رهبری علمای مذهبی توانست راهگشا شده و پس از طی مراحلی منجر به آغاز قیام مشروطیت گردد. مردم ایران که سالهای طولانی از عمر خود را در رژیم استبدادی گذرانیده و در طول این مدت رنجها و مصائب زیادی را متحمل شده و کمتر روی امنیت و آسایش و رفاه دیده بودند، پنداشتند که آمدن مشروطه و حاکم شدن قانون بر جامعه به راستی تمامی مشکلات آنها را بر طرف خواهد کرد. اما نه تنها چنین نشد بلکه آنها در وضعیتی دشوارتر قرار گرفتند.
فهرست مطالب
مقدمه
سخنی درباره منابع
فصل اول
سخنی درباره استبداد صغیر
تبریز در انقلاب مشروطیت
تبریز در استبداد صغیر
حوادث رشت و فتح تهران
التیماتوم روسیه و موضعگیری خیابانی در برابر آن
یادداشتها
فصل دوم
اوضاع کلی ایران در جنگ جهانی اول
بررسی اوضاع آذربایجان در جنگ جهانی اول
اوضاع گیلان در جنگ جهانی اوّل
میرزا کوچک‌خان در جنگ جهانی
درگیری قشون انگلیس با نیروهای جنگل
ارتباط جنگل و بلشویکها
سابقه نفوذ افکار انقلابی در ایران
بلشویکها در گیلان
تشکیل حکومت شورایی و بروز اختلافات داخلی
اتحاد مجدد انقلابیون
خیابانی و بلشویکها
یادداشتها
فصل سوم
انگیزه‌های رهبران قیام میرزا کوچک‌خان
انگیزه‌های رهبران قیام
اهداف رهبران قیامها
وجوه تشابه و اختلاف در اهداف
دیدگاههای فکری رهبران دو نهضت
تشکیلات نهضتها
پایگاه مردمی نهضتها
یاران میرزا کوچک‌خان و خیابانی
یادداشتها
نتیجه
فهرست منابع
فهرست اعلام
