قهرمان تا نویسنده
طیاری : برای آنهایی که چیزهایی دربارهی ادبیات دههی چهل تاکنون، اعم از شعر و داستان، نقد و نظر و نمایش، میخواهند بدانند؛ و خیال آشنا شدن با دیدگاه غالب و جمع، و نیز درک و برداشت مستقل یک نویسنده – در این زمینهها را دارند، کتاب «قهرمان تا نویسنده»، نه یک مخزن اسرار، اما شاید صندوقچهی رازهایی سر به مُهر، در شیوهی پردازش و خلق آثار و پرسهی دیرپای نویسنده درجهان بی مرزِ واقعیت و خیال، و نمایشگر دورهی تکوین و شکل بندیهای زبان و شکار لحظه و معانیِ بیان است.
قهرمان تا نویسنده، اثری نیمه پژوهشی – تئوریک؛ به فشردهگیِ یک دورهی ادبی- است و قابلیت طرح در مقاطع آموزش آکادمیکِ ادب و هنر را دارد.
این کتاب در پنج دفتر و ۳۲۸ صفحه، دارای فهرست اعلام نیز هست، به عبارتی نام بسیاری از چهرههای بالندهی ادب و هنر معاصر به ویژه دههی چهل تا کنون، در این کتاب فهرست شده است و جایگاهِ بخشی از مترجمان و منتقدان نیز در این کتاب، به احترام نامشان لحاظ شده است.
طیاری در پاسخ به چگونگی مطالب مندرج و فهرستِ بخشی از دفترهای پنج گانه، به شرح تفصیلی این دفترها پرداخت.
دفتر یکم : شامل ده گفتوشنود، و بازپرداخت به یک چهره است.
«آفرینشِ ازلی و آیندهی منتظر»: بُرشی کوتاه و تراژیک از زندگی یک چهره ادبی[خسرو گلسرخی ] است که بعدها سیاسی، اما ماندگار شد!در گفتگوی اول: «قهرمان تا نویسنده» آمده: «در معماریِ یک اثر، رازهایی است که اگر کشف شود، راههای انتقال موضوع آسان میشود. »
در گفتگوی دوم: «رقصِ پا، با زبان»: ضرورت استفاده از زبان بومی و مادری، در انتقال حس و تجربه، با یک بیان تصویری، تأکید میشود.
درگفتگوی سوم: «آذرخشی که می زند.»: علاوه بر توضیح ویژگیهای کار در خلق آثار، از سه چهرهی ادب معاصر، اکبر رادی، بهرام بیضایی وغلامحسین ساعدی، یاد و ویژگی آثارشان کُد گذاری میشود.
درگفتگوی چهارم: «چلچراغ شعر شاملو، باکریستالهای نام فروغ»، – که یک جور حافظه تکانی از دههی چهل است- جایگاه شعر و ادب آن روزگار، در آن بازتابانده شده.
«راه رفتن مور، روی گوی بلور»:- گفتگوی پنجم از ده گفتگو است، که در آن از زبان ورزیهای متن ادبی در پرداخت شعر و داستان و نمایشنامه و رمان و تنوع آثار، حرف زده می شود و در بیانِِ تمرکز روی «تم» گفته شده: بهگزینیِ واژهها، به «راه رفتنِ مور، روی گوی بلور» میماند: «کلمه از هرطرف که برود به خودش میرسد. چون جنسِزبان راوی کریستال است: نهکرباس!»
دفتر دوم : ده متن در آن آورده شده، و در بخشی از آن به آسیبشناسی تئاتر، و باقی آن، به اجراها و متون نمایشی پرداخت شده. مثلا در متنی با عنوان (اگر چه از نهنگْ ماهیِ نمایش، اسکلتی بیش نمیماند) به لحاظ قیمهقیمه کردن متون نمایشی، و بهرهبرداریهای مناسبتی کارگزاران، تاکید بر این داشته، که :«گوشتش را سفرهاندازان تئاتر، پیش از ما میبرند!» و این دربارهی اکبر رادی و بخشی از آثارش مصداق بیشتری دارد!
دفتر سوم: «خلاقیت، با عیارِ بالا…» یادداشتی بر: سه بخش از رمان «اهلِ غرق» اثر به یادماندنیِ «منیرو روانیپور»
«قُلهای سپید و تابان، در آسمانهی آبیِ کلمات»: درباره کلیدرِ دولت آبادی.
«جایگاه مخاطب لژ مخصوص نیست!» نگاه به مجموعه داستانهایکوتاه مجید دانشآراسته، قصهنویس شمالی.
دفتر چهارم: «نشانه شناسی و تأویلِ شعر » و تبیین جایگاه آن؛ و شأنبخشی به آثار بومیِ شیون فومنی و محمد بشرا، و زنده یاد بیژن نجدی نویسندهی «یوزپلنگانی که با من دویدهاند» است.
دفتر پنجم : « شب برفی زمستان -۴۲»، یادمانِ فروغ فرخزاد. فروغ پس از بازی در نمایشی از لوئیچی پیراندللو، به کارگردانی خانم پری صابری، بیرون از محل نمایش، که محدودهی انجمن فرهنگی ایران و امریکا بوده، در برف زمین میخورد، برف پوک است و او میخندد، اما بار دیگر که در تصادفی اسیر پنجهی مرگ میشود، برف پوک نیست!
«مردانی تندیس– سوار» در شأن و شناخت شعر و نام شاملو و تشییع پیکر او، از فاصلهی واپسین دیدار تا مراسم تشییع پیلواره تنی در آفتابِ نیمروز…
«یادمان همیشهی به.آذین»، و دستخطی از او، که راوی را به کار نیامد، اما سالها بعد دست مایهی افتخارِ پرداختنِ بهزاد موسایی، به زندگی مترجم ژان کریستف شد!
«یادمانِ احمد محمود»، و پیامی از او، با حضوری غایب، به خاطر نمایشنامه خوانی «عروس زره پوش» که در خانه هنرمندان، خوانده شد.
«در آبیِ آسمان یوش»، یادمانِ سیروس طاهباز و جایگاه ویژه او در آوازهی نیما، فروغ و امید. – که در بخش یادمان ها و سوگمانها فهرست شده است.–
لازم به یادآوری است: مجموعه آثار محمود طیاری بیش از ۲۷ عنوان کتب تألیفی در زمینه شعر و داستان و نمایشنامه و رمان و گونههای ادبیات کودک و نوجوان است و «گلهای بابا آدم» آخرین اثر نمایشی محمود طیاری، در سومین مرحلهی انتخاب متون برتر ادبیات نمایشی سال ۱۳۸۷، بخش کودک و نوجوان در جشن انجمن نمایش نامه نویسان ایران، در خانه هنرمندان، برگزیده و تقدیر شد.
منبع : سایت محمود طیاری