زرخال
اَنیس آغا خندهاجی بؤته: عزیز، ایسکالی تی‌سره جؤراگیر.
عزیز خوسره یواشی جؤرا گیته، اینه اَبُرشیمی درازه مو، اَنیس‌آغا چیشمه پیشاجی ردّا بؤ.
زرخال خو سیفیده پیرا بؤ دیماجی، اینه چیشم پیش نیشته بو. یکچی اینه یاد بما:«دئونی چی سیفیدی بو؟! عینه صُبه سره شوء بنیشته ورف!» بعضین خو سره جیر بأرده، یکته کوجه خنده‌ای بؤده.
زرخاله زاکؤن اونه ببوردن دوکتُر. بوشو، بما. بعدن اَنیس‌آغا و اونه دَتر، عزیزه دوتّه خاشه باله بیتن ببوردن دوکتُره ورجه.
اَنیس‌آغا بؤته:«آقای دوکتُر، تو چره ایی‌جؤر نیشتی؟! تی‌مریضؤن همه که ایشونه قلف ناخوشه، هیطو جؤربأن مینن دِه! اَساسوکان که ندانی! مو اَلون دِه تمنا گودم، حلِه وای به حال ای پیرمرداک که دونفری مآر و دتر، اینه کش بغله جیره بیتیم، فاکش فاکش بأردیم ای جؤر!
دوکتر بؤته:چی بکونیم اَنیس آغا، از ای بهتر جا که نداشتم.
بعدن عزیزه معاینه بؤده. اَنیس‌آغا که دئونس خو مرداکه حال زیاد خوب نییه، بؤته: آقای دوکتُر، اینه خواه ببورم مریض‌خؤنه بخوسونم.
دوکتُر بؤته:« نه، اینِه مریض‌خؤنه خوب نییه. مریض‌خونا، هما ملاریا دره، سِل دره، ای پیره، اینه زود گینه، بعدن تئبه عذاب بونه.
دوکتُر معاینه بؤده پس چنته قرص بنویشته، اوشونه سرا دا خؤنه. مآر و دتر، هکش هکش پِئره بأردن جیر، ماشین بیتن تا ببورن خؤنه. ماشینه مِئن اَنیس‌آغا خندهاجی بؤته:
«عزیز جان!»
«چیسه؟»
«گونم که ای آخر آخریِه، کس کسه، خوروم خورومئبه بدئینا! خبر دأنی یا نه؟! ای آخر آخره، کس کسه، خوروم خورومئبه بدئین!
بؤته:راسه راسّیه اَنیس‌آغا زرخال اوره چی کادبو؟!
«تو اوره چه کادبی؟! اونه قلف ناخوش بو، بماده! تونان ایی مریضی واسی؛خودا خواس شمه ای آخر آخره یکده‌فادِه کس کسه بینین. خواسّین کس کسه، نه عزیز؟!خواسّین؟!
عزیز خندهاجی بؤته: تو که دئونی، هما اَمِه هو عروسی مِئن، تئبه بؤته بؤم!
«دئونم عزیز، اَمه هو اوّلاجی کسنه ریفیق بیئم جانه عزیز. عزیزجان! یکدفادِه مئبه بگو، کؤره قسم بوخورده بین،چوطو قسم بوخورده بین، چوطو بوشوبین؟!
عزیز کوجه خنده‌ای بؤده:« آقا مِئن، پئیزه چَم بو، مغریبی، بمابو گوء ببوری خؤنه. بوغا مِئن، کیش داره‌جی، دوتّه‌ای بیتیم آقا ضریع، بؤته بگو. بؤتم:«به ای آقا قسم خؤنم(آقا، تو اَمِه شاهد)، جز زرخال زن نبورم!». اونان که اینه دیم کول بوبؤبو هاچی اَنار گول، بؤته:«منان به ای آقا قسم خؤنم(آقا، تو اَمِه شاهد)، غیره عزیز مَرده نوبؤم!»
اَنیس‌اَغا بؤته:«بئدی اَمِه عروسی مِئن زرخال چی‌بؤده خوهمره؟! چی رخصی گود، هما ماتازه بو! ووی عزیز! چی بؤده‌بو لاکو خوهمره تی خؤنی! زمین اینه پِه‌جیر تاب نأرد!»
عزیز خندهاجی بؤته: نه اونه تخصیر بو، نه می‌تخصیر؛ اینه پئر بؤته: مو یکته دتر ویشته ندانم، تو خواه می‌خؤنه داماد ببی، منان بؤتم:نه! ای می کار نییه!
«تی‌غیرتان قبول نؤده خؤنه داماد ببی، دئونم عزیز، دئونم، هما دئونم!»
بعضین خؤنه مِئن، انیس‌آغا، اینه قرصه اینه هدا، خوشِه بؤته:« نامرد اینه مریضخونه نخوسونه تا اینه حال اَنَّی خوبابی! اینه یکته سوزنان نزه! نودئونم، شایدان او یه چی دونسی مو نودئونم.»
اَنیس‌آغا هیطو خوشه همره بگو بشتو بؤده، بخاله اینه دیل دکته بو!
عزیز بؤته:«زاکؤن نمان؟!»
اَنیس‌اَغا بؤته:«زاکؤن همه گرفتارن، خوشونِه هیزارته بدبختی دأنن، نیسان که عزیز!»
بی‌چاره هیچّی نؤته. ساکِتابو. فقط خو زناکه نیاء گوده. خوشِه فیکراشو:« اَنیس‌آغا، چی بکشیئم مونو تو، زیندگی جی! ماه به ماه مردومه بیجاره مِئن کار گودی، زاکونه باریجه دای. تأ یاد دره اَنیس، کوتوم سر، اَمِه پیله زاک، چی ژگله‌ای گود؟! مو بمابؤم، بعضین تو هما، مئبه بؤته‌بی؟! بؤته‌بی:«دئونی عزیز؟! زاکه گأرأ، صحرا کوتؤم سر بنا بؤم، شؤم بیجار مِئن، تا او دور و وَر کار کأدرم، زاکه صدا می‌گوش بأی؛ یکدفا بئدم، بخاله زلزله صدا می‌گوش اَنه!خوروم گوش بدأم، بئدم زاکه صدا! ایسه ظهر نزیکه، می‌دسه واشه تودام مرزه سر، چنته فحشأن بیجار صحبه بدأم، پِه گَله همره بمام جؤر. ایسه می‌خون خونه خوردره! زاکه نیا گودم. زاک اَنی داد بؤده‌بو، اَنی داد بؤده بو، عرق اینه بالشه خیسّا گوده بو! اینه صدأن دِه بیته بو! ایسه دس و پأن دبسّه‌نا گأره مِئن! اینه گَل و گردنان همه عرق! زاکه چیشمان بوبؤ یکته ماس خوری هنی! بوشوم زاکه می‌زئونه سر بنام، خوروم خورومئبه اینه شیر بدأم، بعدن تو بَرَ سَی…بعدن مو بَرَسیم! بعدن مو بَرَ سیم، اَنیس‌آغا!»
اَنیس‌آغا یکته تلخه چایه اینه پیش بنا، خو دسه تؤدا اینه گردنه جیر تا چایه بتینی ایکته دساجی بگیری اونه بدأی؛ بئده بؤته:«الله اکبر.» وگردسه رو به سوی اَنیس آغا.
«چی خوانی عزیز؟! تَه چیسه؟!»
عزیز خو سره توکؤن بدا، اونه دسه سراجی تؤدا جیر، بؤته:« اشهد ان لا اِله الا الله.» بؤته:« اشهد ان…»
اَنیس‌آغا، سسه خندهاجی بؤته:«خواه، نامرده بئین چی خؤندرا! دِه تَه گیر بأردی، اَمره گیر اَردری؟!…رأسِّه! ته یاد دره عزیز، بیجار مِئن بمابی، یکته چاشو و دسمال تی همره بارده بی، چاشوء تی کمر دبسّه بی، دسمالان تی سر بنابی، بؤته بی:« اَنیس‌آغا، مئبه بوخون مردوم چی دئونن مو مرداکم تی ور ایسام!» بؤته بؤم:« مرداکی تو خانه آباد!خوانی بوخونی؟! » بؤتی:« بوخؤن دِه اَنیس‌آغا، منان واگیر کؤنم.» بؤتم:« خؤ، چی بوخؤنم؟ بؤتی:«بوخؤن دِه، یه چی بوخؤن. هینی که زناکؤنه همره بیجاره مِئن خؤنی، ایشونه بوخؤن.» ایسه ویجین زه دبیم. ایسه حَلِه دوتّه زاکان ویشتر ندانیم. ته یاد دره عزیز؟! منان بوخؤندم:
«آخ عزیزجان،
بال بنأن، تی باله مینم.
تی‌لبان خال دره، تی‌خالا مینم.
تی‌کمرا شال دره، تی‌شاله مینم.»
تنان واگیر گودی عزیز، ته یاد دره؟!»
عزیز‌آقا، هوطو که خو سره اونه دسّاجی جیر تؤدابو، هوطو وگردسه بو اَنیس‌آغا طرف، اَلون دِه اونه، خوروم خورومئبه نیاء گودبو.
اَنیس‌آغا هنده بؤته: چیسه عزیز؟! چره هیطو مَه نیا کأری؟!
ایسه عزیز هوطو خوزناکه نیاء کادبو، فیکراشو، قشنگ قشنگئبه: «ای سال، ای همه درد و ناخوشی مِئن، اَمه همدیگره ریفیق بیم، نه اَنیس‌آغا؟! غیره ای اگه بوبؤبی، کی تینس ای زیندگیه پیش ببوری! اَمِه عروسی تَه یاد دره اَنیس‌آغا؟! نیشته بیم کس کسه ورجه، خؤنه جؤر، ایوونه سر، بالش رو، زرخال اَمِه واسی رخاصی کادبو. لاکو خوشه دِه کوشته دبو! بؤته‌بؤم: زرخاله رخاصه بئن! لاکو دِه خوشه کوشته دره اَنیس‌آغا! تونان خندهاجی بؤته‌بی:« زرخال همه چه مئبه بؤته عزیز. راسه راسِّه لاکو فترات کاشته دره! بئن تی واسی خو همره چی‌کادرا!»
اَنیس‌آغا بؤته:«چیسه ته عزیز؟!»
یکته چکّه اَرسو، اینه چیشماجی آوزینابؤ. اَنیس‌آغا اونه چیشمه اَرسو پوکاگوده، هنده بؤته: چیسه ته عزیز؟!
او هیچّی نؤته. هوطو قاقازه به او! زرخاله رخاصی مِئن، زاکه کوتوم سر ژگله مِئن، اَنیس‌آغا باغ و بیجار و کردو کارونه مِئن، قاقازه به او!
یکده‌فاری در یکته صدا بوخورده! در خوشِه وا بؤ! تو نگو باد بمابو، یکته خوشکه ولگ موسون اونه خو همره ببوری! ایسه وارونان گونه، همه خواه الون بوارم! یکده‌فاء، عزیز یکته ناک‌تال بکوتونه! اینه نفس بوشو جیر، دِه جؤر نما! هوطو قاقازه به خو زناک! ایسه اونه چیشمه پیش، زرخال بو که تؤخورکه موسون تؤ خوردبو، رخاصی کادبو! لاکو خوشه دِه کوشته دبو!
لاجون،آبان 1383
