لاجونی ایشتو زئین 11

ایشتو زئن= درلفافه سخن گفتن/به در می گویند و منظور این است که “دیوار” بشنود!
در گویش لاهیجانی، به گفته کنایه آمیز، ”ایشتو زئن” گفته می شود و این کنایه ها در حضور آن کسی که منظوراو است، به کار برده می شود.
به قلم و با پژوهش؛ محمود اصغری/نویسنده کتاب نگاهی به مردم شناسی لاهیجان

*******************************

موضوع ؛ لاجونی ایشتو/ آتشه به، بَه-مای! (برای بردن آتش آمدی!)

توضیح؛ در گذشته های دور که از اجاق ذغالی در خانه ها استفاده می کردند. گاهی اتفاق می افتاد که ذغال اجاق، خاموش می شد و به خانه همسایه سر می زدند و یک گُل آتش می گرفتند و خیلی سریع برمی گشتند تا اجاق خاموش خانه خود را دوباره روشن کنند. از این رو، کسی که وارد می شد و احوالپرسی می کرد و می گفت که خیلی زود باید خانه میزبان را ترک کند، به او با کنایه می گفتند؛ “ آتَشه به، به-مای!”، ،برای گرفتن یک گُل زغال آتشین آمدی، که می خواهی خیلی زود بروی!

از قدیم نَدیمون، وقتی لاجونئین خونه، می، – مون اَمه، و زود خاس بوشون، صابخونه اونه ایشتو زی و گوت؛ “ آتشه-به ، به مای! “/ آمدی زغال آتش بگیری و بری! /چره اینقد زود! /هاله ایسابی ده!

برگردان فارسی= لاهیجانی ها، آن گاه که کسی به خانه شان می آمد و خیلی زود می خواست که آن جا را ترک کند، با کنایه می گفتند؛” آتشه به، به-مای= برای بردان زغال آتش امدی!” و با این کنایه، می خواست به او بگوید که؛ جرا این قدر برای رفتن عجله داری!

الونه-ی،مَه بگو، این قدر زود شودَه – ری، مگه آتشه به به-مای!

*******************************

موضوع ؛ لاجونی ایشتو/ مَه، گوله به-نای، تو

درگیله تجربه ( درمان بومی-سنتی گیلان قدیم) ، از کوزه (گوله)، برای بادکَشی جای جای بدن،استفاده می کردند و استفاده از آن با درد همراه می شد. گوله گذاری (کوزه گذاشتن)، دستمایه این کنایه لاهیجانی (لاجونی ایشتو) شده است و کسی که از دست یک نفر، به تنگ می آمد، با عصبانیت به او می گفت‌‌؛ ” مَه گوله بَه نای! “. یعنی از دست تو کلافه شدم!

لاجونئین، هروقتی که از دست کسی به تنگ اَمئن و عصبانی بئون، به کنایه گوتَن؛ “ مه گوله بَه نای!”. و منظور ای بو که، میثل گوله نئن (کوزه نئن)، مه عذاب ده-ده-دری!

کی تا الونه-ی، شَمَه ره، گوله بَنه؟

شَمه جون ساق بَبون