لاجونی گب/ واژه های اصیل لاهیجانی163

لاجونی گب/ واژه های اصیل لاهیجانی
به قلم؛ محمود اصغری
نویسنده کتاب نگاهی به مردم شناسی لاهیجان

حرفه های سنتی وقدیمی در لاهیجان( لاجونه قدیمی کسب و کارون)

١- سوفال دچین= چیدن و ترمیم سفال های خانه های سنتی سفال سرلاهیجان
٢-چینی بند زن=ترمیم ظروف چینی و قوری شکسته
٣-مقنی و چاه کنی= کندن و لایروبی چاه آب خانه ها و کندن و لایروبی چاه فاضلاب
۴-نعل بندی=کارسازی نعل اسب که وسیله مهم حمل و نقل شهری و بین شهری بود.
۵- حمالی = کسانی که شغل شان باربری بود و با پالان، به حمل و نقل بار می پرداختند.
۶-پنبه زنی و لحاف دوزی=کار دوختن لحاف و تُشک و بالش(متکا) برای خانه ها و خانواده ها
٧- چارواداری(چهارپاداری) =کسانی که بار برنج، ذغال و هیزم و مانند این هارا به خانه مردم و فروشگاه ها حمل می کردند.
٨.ارابه چی=کسی که با گاری واسب کار می کرد.
٩- دلاکی=کارگری گرمابه(حمام)، کیسه کشی و مُشت ومال مشتریان آن
١٠-مسگری(میرسه گری) =ساختن ظروف مسی که برای خانه ها و خانواده ها، ضروری بود
١١-چَلنگری=آهنگری و ساختن ابزار هایی مانند؛ داس، داره(داس ویژه درو کردن خوشه های برنج) و کفگیر و مانند این ها
١۲- سراجی=کار با چرم و ساختن ابزار یراق چهاپایان بارکش، مانند زین اسب
١٣- جوال دوزی= سازندگان پالان اسب و کوله پُشتی حمال ها(پالان)
١۴- چاروق دوزی=کفاش، کسانی که باچرم، پاپوش می ساختند.
١۵-گالش دوزی و گالش فروشی=پاپوش های گالشی که در برابر آب و باران، نفوذ ناپذیر بود

۱۶- گالش دوزی و گالش فروشی= سازندگان و فروشندگان گالش‌های آجری رنگ و مِشکی، که به آن ها ” لاسونی گالوش” ، که همان ” گالش لهستانی است، نیز گفته می شد. وآن، پاپوشی ضد آب و ضد باران، آن هم در گیلان بارانی بوده است.
۱۷ – حلوا اَرده سازی=” اَرده”، به گویش لاهیجانی، “کوچول” از عصاری کردن آن، با چهارپایان، به گونه‌ای سنتی فرآوری می شد.
۱۸- گمج و کوزه فروشی= فروشندگان دکان‌هایی که گمج” دیگ سفالی” و سرپوش آن،” نوخون” وکوزه و تابه سفالی” توئه “را به خریداران عرضه می کردند.
۱۹- حصیر فروشی= دکانداران حصیر فروش، که” انزلی حصیر” و” لنگرودی حصیر” را به خریداران عرضه می‌کردند. حصیر از” گالی”، گیاهی که در تالاب روییده می‌شود و” نی” که در برکه‌ها روییده می‌شود، بافته می‌شد و کفپوش خانه‌های شهری و روستایی بود.
۲۰ – خراطی= دکان‌هایی که سازنده و فروشنده وسایل چوبی مانند عصا، وردنه(برای نان)، قندلاک( برای قند شکنی)، چوپاره(سینی پاک کردن برنج) بوده اند.
۲۱ – کَتَله سازی و کَتَله فروشی= دکان فروش پای ابزار و پاپوش چوبی با تسمه لاستیکی، بااندازه‌ها و طرح‌های گوناگون ۲۲- نفتی= کارگر حمل و نقل نفت از دکان نفت فروشی به خانه‌ها و دکان‌ها. کسی را که نفت حمل می‌کرد، با پسوند” نفتی” صدا می‌کردند. مانند اکبر نفتی
۲۳- باقلاپزی (باقلا پچی) ،=فروشنده باقلای مازندرانی پخته و گاهی هم پاچ باقلا(لوبیا) و عدس پخته و مانند این‌ها ۲۴- برف و یخ فروشی= دکانی که در تابستان گرم، یخ و گاهی” برف” می‌فروخت و در دکان از مشتریان با “یخ در بهشت” یا” برفه دوشاب” پذیرایی می‌کرد. “برف” در “برفه چاه” انبار می‌شد و در دکان، یخ و برف را لابلای گیاهی به نام” کَرَف” می پو شاندند.
۲۶- شیشه‌گری= شیشه گران، به گونه ای سنتی، ظروف شیشه‌ای می‌ساختند. نوشته اند؛ که در سال‌های جنگ جهانی دوم(١٣٢۴-١٣١٨)، نوعی لوله چراغ بسیار نازک و شکننده به نام” لاجونی شیشه” را در لاهیجان می‌ساختند.
۲۷ – نان خلفه پزی= دکان عرضه نان خلفه‌، نانی که با آتش هیزم و توئه(تابه سفالی) پخته می‌شد.
۲۸ – سازنجی( ساز- زن – چی) =کسانی که کار و حرفه‌شان ایجاد شادی و طَرَب در مجلس عروسی و دیگر جشن‌ها بودهاست.
۲۹ – قفل سازی= صنعتی دستی که قفل سازان قدیمی آن را برای دکان‌ها و خانه‌ها می‌ساختند و متنوع بود.
۳۰ – محله مج ها=فروشندگان دوره گردی که کالاهای متنوعی مانند کت و شلوار فروشی، پارچه فروشی، شیرینی فروشی، کاسه و بشقاب فروشی ومانند این‌ها را در کوچه پس کوچه‌های شهر و روستا عرضه می‌کردند.