می گیلان

مجموعه‌ی دوبیتی‌های گیلکی با (لهجه‌ی رشتی، که به گویش ِ زبانِ گیلکیِ غرب گیلانی، موسوم است، سروده شده)

یکی از انگیزه‌های پایدار وجودم، انگیزه‌ی گویش به زبانِ مادری‌ام بود و هست.
زبان مادری‌ام، همان لهجه‌ی شیرین و قشنگِ “رشتیِ” زبان گیلکی است که به گویش ِ (غرب گیلانی)، موسوم است و برایم جایگاه ویژه و والایی دارد.
هنگامی که به آن لهجه‌ی زبان گیلکی، حرف می‌زنم، آرامش می‌یابم.
انگیزه‌ی یادشده سبب‌ساز شد و مرا بر آن داشت‌ که به سهم ِ خودم در جهتِ پاس‌داشتِ زبان گیلکی، و گویشِ شیرینِ اشاره‌شده، به نگارشِ احساس‌ام مبادرت به سرایش این مجموعه، نمایم و آرام و بی‌صدا، زیرِ آسمانِ پرمعنا و هوای لطیفِ زبان گیلکی، به انتظار بنشینم تا شاید به مرور، با همتِ دیگررهنوردان عاشقِ این زبان، کالسکه‌ی پربارِ پژوهش ِآن، به شاه‌راهِ دل‌گشای بی‌نیازی رهنمون گردد.
دفتری که پیش ِ روی شماست، دست‌چینی از یکصد (۱۰۰) دوبیتیِ گیلکی است که می‌تواند گویش‌ورانِ گیلکی را با ره‌توشه‌اش، در سفری کوتاه، در فضای گیلان زیبا، درونِ جاده‌ی شعرم (جاده‌ای که باریک، ولی روشن است)، ببرم و تا رسیدن به سایه‌بانی از آبادی، همراهی کنم.
این دفتر را که (می‌گیلان)، نام‌گذاری شده است، با احترام به همه‌ی گیل‌زنان و گیل‌مردان گرامی، پیشکش می‌نمایم و از استاد نام‌دار و گران‌قدر، خواننده‌ی محبوب ترانه‌های زیبا و مانای گیلکی، جناب “فریدون پوررضا”، و ناشر ارج‌مندِ (انتشارات هدایت)، جناب رضا حیات‌بخش، سپاس‌گزاری می‌‌کنم.

تابستان ۱۳۸۰خورشیدی
#محسن_آریاپاد

بنام خدا

آن روز که تعدادی از ترانه‌های ناخوانده و بخشی از کارهای پیشین و لازم به بازخوانی ، آماده تنظیم بود در متن کارهای تازه ، ترانه‌ی (( می‌گیلان )) کاری از شاعر با احساس جناب محسن آریاپاد در احساسی از بی‌توقعی به من سپرده شد.

با مطالعه آنها گویی در کویر سرگردانی ، یافتم آنچه را که به دلم برات شده بود پس یک چهره موجه دیگر در جغرافیای سبر سرزمین سبزه و گل ، به جمع یاران ستایشگر عرصه‌ی زیبایی، برای عروس ناز ایران (( گیلان ))(( برم‌برانی )) خواهد کرد. بی‌اختیار در ذوقی پر از بی‌قراری شیرین ، آهنگ آن را ساختم و ملودی اصیل و سمبلیک فلکلورمنطقه قطعه ((کشتی تماشا)) پیش درآمد دلپذیر آن شد و نوار ((می‌گیلان)) دقیقا با نام ترانه ایشان زینت ویژه‌ای یافت، مدتی بعد قطعه (( جانه گیلان )) در مجموعه (( گیله لو )) هم به ثمر نشست .

در کار تازه ، دو ترانه زیبای دیگر از این انسان برازنده در دست بررسی است.

امید که با نشر دوبیتی‌های غرب گیلان اثر پربار آقای محسن آریاپاد شاهد شکوفایی بهارانه‌ای باشیم که بهاران در بهاران عطر شکوفه‌های نارنج گیل و لطافت ذوق گیل مردمان ظریف احساس را به بار خواهد نشاند.

با هزاران آرزو  فریدون پوررضا   رشت – شهریور 1380

اشعاری از کتاب می‌گیلان

می‌ گیلان، پهنِ دونیا جاُ اِی‌ تایه
اَیاَ میرزا کوچیکِ پاصدایه

نیدینی گیلاناَ!، تی‌سر کولا شِه
چَرِه کی گیلانِ نقاش، خودایه

برگردان:

گیلانِ من، در دنیای بزرگ، یکی است
این‌جا صدای پای میرزاکوچک است

گیلان را نبینی!، سرت کلاه می‌رود
برای این‌که نقاش ِ گیلان، خداست

می‌عقلِ تونگوله’ تا بیشتاوستم
می‌دیلِ درجک ِ ناجه’ دوستم

جانِ تاوان، بپختم عقل و دیلاَ
جه پاایشکیلِِ اَ دونیا بجستم

برگردان:

به محض این‌که تلنگرِ عقل‌ام را شنیدم
دریچه‌ی آرزوی دل‌ام را بستم

عقل و دل‌ام را به تاوانِ از دست‌دادنِ جان‌ام  پختم
(و) از مانعِ این دنیا رهیدم.

سر ِ واستی، دوبو آفتاب ِ دونبال
جه دیل، پروانه بو مئتاب ِ دونبال

بیدِه حاجت نَدِه اَجور جلاستن
واَ کاول اوسادن شون گاب ِ دونبال

برگردان:

به هوای سر(عقل)، به دنبالِ آفتاب افتاد
به خاطرِ دل‌اش، پروانه‌ی دنبالِ مهتاب بود

دید این‌گونه آویزان‌شدن، حاجت نمی‌دهد
باید گاوآهن را برداشت و دنبال گاو رفت

 زالاش داشتی خاسی سلاُ فَوَرَه
روخان آباَ خو یارَه رِه بُبَره

نانستی کی روخان و سَل سرابه
واُ بی‌آب زرخِ واشاناَ بَچَره

برگردان:

تشنگیِ فراوان داشت می‌خواست تالاب را ببلعد
آب رودخانه را برای یارش ببرد

نمی‌دانست که رودخانه و مرداب هر دو سراب‌اند
و باید بدونِ آب، علف‌های هرز را بچَرد

پینیک‌پاره’ دَرم بورسفته دیلاََ
بولوکاَ زِن‌دَرم پیچاک ِ گیلاَ

نه گیل حاجت دَهِه نه بشکسه دیل
دوکوشته باد، می‌فانوس ِ فیتیلاَ

برگردان:

در حالِ پینه‌دوزیِ دلِ پاره‌پاره هستم
مشغولِ زدنِ تیشه‌ی باغبانی به زمین سِفت هستم

نه خاک حاجت می‌دهد نه دلِ شکسته
فتیله‌ی فانوس‌ام را باد خاموش کرده است

جوجوقوقو بوناُ نوشو تو پیشواز!
تی تنهایی گیرِه تی‌پسقفاَ گاز

حَله’ کی دونیا میدان، وازه‌وازه
جه دونیا چان‌پسه ویریز بوکون واز!

برگردان:

تنهای‌تنها بودن را استقبال نکن!
تنهایی‌ات، پس ِگردن‌ات را گاز می‌گیرد

حالا که میدانِ دنیا، بازِ باز است
از شانه‌ی دنیا برخیز و بپر!

اَمِه دونیا تماشاخانه‌یه لاب
تماشاچی، نانِه بیداره یا خاب

جه بس‌‌کی فن بوخورده کوله‌کوله-
اونی چومان، باوَرده غورصه‌ جاَ آب

برگردان:

دنیای ما درست مانند تماشاخانه است
تماشاچی نمی‌داند خواب است یا بیدار

از بس که مرتب کلک خورده است-
چشمان‌آش از غصه آب‌مروارید آورده است

آدم در فند، شیطاناُ دَهِه درس
نانم چَرِه ضعیف‌کوشه، قوی‌ترس
اما وختی گازایشکوره بوکونه
اونی کچلِ انگوشتم نیبِه خُرس

برگردان:

آدم در حقه‌بازی، شیطان را درس می‌دهد
نمی‌دانم چرا ضعیف‌کش و قوی‌ترس است

اما وقتی که دندان‌هایش به‌هم ساییده می‌شود-
خرس، انگشتِ کوچک او هم به حساب نمی‌آید

 همه فنداَ بقایده واَ دانستن
دانستن کویاُ واَ زِئن به نانستن

اِی دَم کی صد رقم، بازی کونِه چرخ-
نشاُ گوفتن اِیسه (خاستن، تانستن)

برگردان:

همه‌ی فنون را به درستی باید دانست
باید دانست که کجا باید به ندانستن زد

حال که چرخ، در یک‌دم، صد گونه بازی می‌کند-
می‌توان گفت (خواستن، توانستن) است!؟

اوموج، تاختان‌دَره باغ و بولاغاَ
کراَ تازه’ کودان‌دَره می‌داغاَ

پلدولگاَ کی هرگز کَک نگَزِه
اَ بادم، خُب سواره خو اولاغاَ

برگردان:

کرمِ برگ‌خوار به باغ و بستان، هجوم آورده است
دارد داغ‌ام را تازه می‌کند

برگِ درختِ سپیدار را که هرگز کک نمی‌گزد
این باد هم خوب الاغ‌اش را سوار است.

یک پاسخ ارائه کنید