ننوشتهی خوانا
مقالهی نقش هنجارگریزی در ساخت ترکیبات جدید فارسی در اشعار مجموعه غزلهای فارسی، بررسیِ موردی کتابِ (ننوشتهی خوانا)ی “محسن آریاپاد”
در مجموعه مقالات دوازدهمین گردهمایی بینالمللی ترویج زبان و ادبیات فارسی که در شهریور ۱۳۹۶ خورشیدی در دانشگاه رازی کرمانشاه، که با حضور بیش از ۲۰۰ داور کارشناس ادبیِ زبان و ادبیات فارسی ایران و جهان برگزار گردید.
نویسندگان:
۱- دکتر حسین اسکندری ورزلی عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد رشت
۲- دکتر جهاندوست سبزعلیپور عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد رشت
دوازدهمین گردهماییِ بینالمللی ترویج زبان و ادب فارسی، به شرحِ آگهیِ فراخوانِ ارسال آثار، پس از پایانِ موعدِ دریافتِ مقالهها، به مدت ۳ شبانه روز در تاریخِ ۱۵ تا ۱۷ شهریور ۱۳۹۶خورشیدی با اهتمام مسئولان و دستاندرکاران دانشگاه رازی کرمانشاه برگزار شد.
هدف و دستآورد گردهمایی یادشده، گسترش زبان فارسی و زنده نگهداشتن آن بود که در پرتوِ آن، اعضای کمیتهی داوری به تعداد ۷۱ نفر و حضور ۲۵۰ استاد بینالمللی از ایران و جهان و جمع بسیاری از مقامات علمی، ادبی در روزهای برگزاریِ همایش در سالنهای دانشگاه رازی کرمانشاه و همزمان در دیگر سالنهای مناسبِ ادارات وابسته به دانشگاه رازی، با پیوندِ بینِ نسلیِ (سه نسل پیشکسوتها، میانسالها و جوانان)، به پایان رسید.
از دستآوردهای این گردهمایی، بیش از ۱۵۰۰ مقاله در ساحتهای گوناگون ادبی بود که به دبیرخانهی همایش رسید.
این حجم از مقاله، بیش از ۱۲۰۰۰ بار، بین پژوهشگران دبیرخانهی گردهمایی و داوران مربوط گردش ِ مجازی داشت و اگر گردش ِ هر مقاله، ۲۰ صفحه فرض شود، که فرض ِ حداقلی است، بیش از ۲۴۰/۰۰۰ صفحه کاغذِ A4 جهت بررسی در گردش بوده است که کار عظیمی است.
ارزیابیِ علمی مقالات، بر اساس شاخصهای علمی زیر بود:
از ۱۵۰۰ مقاله، ۱۹۰ مقاله با نمرهی بالای۷۲/۵ از ۱۰۰ نمره با چاپ متن کامل مقالهها و سخنرانیِ صاحبان آنها و۴۴۰ مقاله با چاپ متن کامل مقالهها بدون سخنرانی و ۱۹۰ مقالهی دیگر، با چاپ چکیدهی مقالهها، برگزیده شدند و بازدهیِ نهایی گردهمایی، چاپ مجموعهمقالههای یادشده به صورت کتابی مشتمل بر بیش از ۱۲۰۰۰ صفحه، با نسخههای محدود بود که به کتابخانههای دانشگاهها، ارسال گردید.
در مقالههای دستهی اول که با چاپ متن کامل و سخنرانی برگزیده شدند مقالهی مشترکِ ردیف ۳۳ مشتمل بر ۳۰ صفحه A4, (از ص ۶۷۰، تا ص ۷۰۰)، با عنوان
(نقش ّ هنجارگریزی در ساخت ترکیبات جدید فارسی، بررسی موردیِ اشعار مجموعه غزلهای “ننوشتهی خوانا”ی “محسن آریاپاد” )، شاعر گیلانی است که به وجهِ مشترک، به قلم ِ دو جویشگرِ علمی، استادان دانشگاه:
۱- دکتر حسین اسکندری ورزلی
۲- دکتر جهاندوست سبزعلیپور
تدوین شده که در جلد اول مجموعهمقالات مربوط، به صورت کتاب به چاپ آراسته شده است.
جا دارد تنها، بخش کوتاهی از مقاله، که در ص ۶۸۱، نگرشِ مربوط به جویشگران نامبرده را مینمایاند، در این نگاشته، بازنویس شود:
[در بند ۷ (مورد هنجارگریزی در بخش ترکیبات شعر محسن آریاپاد)، مرقوم است:
“محسن آریاپاد” از جمله شاعرانی است که برای بیان اندیشههای خویش، هیچگاه به امکانات زبانیِ موجود زبان فارسی، بسنده نکرده است. ایشان واژگان زبان فارسی را برای بیان اندیشههای نوگرای خود، نارسا میدانند. بدان خاطر در بیشتر شعرهای خود دست به واژهسازی زده است یک نگاه کلی، به مجموعهی اشعار “ننوشتهی خوانا”ی او نشان میدهد که شاعرش در این مجموعه، انقلاب واژهها بر پا کرده، انقلابی که منجر به سرنگونیِ زبان قدیم و استخدام زبانی تازه، منجر شده است. در بخشی دیگر از همین تحقیقات، دیدِ هنریِ نتایج این انقلاب، بررسی خواهد شد تا نشان داده شود که آیا اینهمه تاکید در گزینش کلمات تازه در زبان فارسی، معلول تراکم ِ اندیشههای نادرِ ذهن شاعر است، یا انگیزهی دیگری شاعر را به خلقِ واژههای تازه واداشته است.
در این قسمت، واژههای هنجارگریز مجموعهی “ننوشتهی خوانا”ی آریاپاد در دو بخش بررسی شدهاند در بخش اول، بر حسب نوع کلماتِ ساخته شده (اسم، صفت، قید، فعل و…)؛ و در بخش دوم برحسب اجزای سازندهی آنها طبقهبندی شدهاند.]
چون مفادِ بررسیِ جویشگران یادشده، بسیار جامع در مورد برجستگیهای کتاب مورد نگرش، در عیار یک کتابچه است، در حد همین نگاشته، بسنده میشود.
خواستارانِ موضوع، با مراجعه به سایت مربوط، میتوانند از مفاد کلی نگرشِ مربوط، مطلع شوند.
تاملِ دقیق و ارزشمندی که جویشگران یادشده در نگرش به مجموعه غزلهای (“ننوشتهی خوانا”، آفرینهی “محسن آریاپاد”)، نمودهاند؛ شایان توجه و نشانهی اشراف ِ نکتهسنجانه و شناختشناسانهی آنها، در حوزهی نقد و کارشناسیِ شعر است.