اصطلاحات 2
💫اصطلاح ۴۱ام
🔸بیلی سر’ آو فۊگۊدن
🔸لام ٚ دل’ سنگ توأدأن
🔸دار ٚ سر’ وا گنسن
🔸بؤمۊرده مادیان’ چۊ زأن
🔸مُرده’ لقد زأن
💡تؤضیح: ای اصطلاحان گیلکی مئن اثر ندأشتن ٚ وأسر استفاده بۊنه؛ کاری که طرف ٚ سر تأثیر ندأره؛ وختی که طرف’ دؤنسه نشأنه؛ بیهۊده کار گۊدن
💫اصطلاح ۴۲ام
🔸پلنگ امره سر ئاوؤشتئه
🔸پلنگ امره سر باشته
💡فارسی معادل: خطر از بیخ گۊشمۊن گذشت
💫اصطلاح ۴۳ام
🔸راس ٚ گب (=حرف راست)
🔸دیل ٚ گب (=حرف دل)
🔸کال ٚ گب (=حرف بیهۊده)
🔸سرد ٚ گب (=حرف ناامید کننده)
💫اصطلاح ۴۴ام
🔸لاخؤندسری
🔸لافندسری
🔸رسن‌سری
💡تؤضیح: انعامی که در مؤقع تحویل گرفتن حیوان از نگهدارنده‌ٔ آن به اۊ پرداخت می‌شود؛ دست آخر
💫اصطلاح ۴۵ام
🔸چیک‌سری نیشتن
🔸چۊکۊسری نیشتن
🔸چک چکی هنیشتن
💡فارسی معادل: رۊ پنجه نشستن
💫اصطلاح ۴۶ام
🔸یته خال ٚ سر نیشتن
💡تؤضیح: ای اصطلاح «هم‌فکر، هم‌منافع» بؤؤن ٚ وأسر استفاده بۊنه.
🔹مثال: آمۊ ای مۊضۊع سر یته خال ٚ سر نیشتیم (=ما رۊ این مؤضۊع مؤافق همیم)
💫اصطلاح ۴۷ام
🔸ودد بئؤن/وکتن
🔰 فارسی معادل: مۊی دماغ شدن.
💡تؤضیح: ودد یه جۊر گۊده (غده) نام هیسه.
🔹مثال: وچه ایمسال ودد بؤبه امی واسر
💫اصطلاح ۴۸ام
🔸شکم پیس
💡فارسی معادل: شکمۊ؛ دلگی
💫اصطلاح ۴۹ام
🔸دال’ مؤنسن
💡تؤضیح: ای اصطلاح «فرصت طلبی»یی کنایه هیسه!
🔹مثال: فلان‌کسئه دال’ مؤنه (=فلانکسه خیلی فرصت طلبه)
💫اصطلاح ۵۰ام
🔸کسن ٚ همرأ درشؤؤن
💡تؤضیح: با همدیگه کنار اۊمدن
🔹مثال: ایشان برأر برأرن کسن ٚ همرأ درشۊنن
💫 اصطلاح ۵۱ام
✔️ «غۊ ئاگۊدن»
✔️ «غۊ’ کندن»
🔰 مفهۊم: چیرشی یاتن؛ فائق همأن؛ بیچاره گۊدن
⚡️ جۊمله دل:
🔵 تره غۊ ئاکۊنم :: تی غۊ’ کنم (=تی جی بؤرم.)
🔵 جنگ وکه آمریکا ایران ٚ غۊ’ کنه. (=جنگ بشه آمریکا بر ایران فائق می‌آد.)
💫 اصطلاح ۵۲ام
✔️ «دل’ گیتن»
🔰 معنی: «ایست ٚ قلبی» گۊدن؛ سکته گۊدن
⚡️ جۊمله دل:
🔵 یک‌دریک وچه دل’ بگیت بؤمۊرد (=به‌یکباره بچه سکته کرد مُرد)
🔵 اۊته نؤگۊ وچه دل’ گیره (=اۊنطؤر نگۊ بچه سکته می‌کنه)
💫 اصطلاح ۵۳ام
✔️ «دل ٚ پی’ کندن»
🔰 مفهۊم: خؤش وگیته چی أجی گۊذشتن؛ حرص ؤ طمع’ کنار نئان
⚡️ جۊمله دل:
🔵 خدا بیامرزه تی مائار’! مره گۊت تی دل ٚ پی’ بَکَن (=خدا بیامرزد مادرت را! بهم می‌گفت حرص ؤ طمعت را کنار بگذار)
💫 اصطلاح ۵۴ام
✔️ «کیلیبیج پیته بؤؤن»
✔️ «کۋلیبیج’ پیته واسئن/ زئان»
🔰 مفهۊم: وختی که یکی اۊنی کار زار ببۊن اۊنی خطاب گۊنن تی کیلیبیج پیته هیسه (فارسی معادل: اشهدت خۊنده‌ست)
💫 اصطلاح ۵۵ام
✔️ «پاکال هوا شؤؤن»
🔰 مفهۊم: لگ هوا شؤؤن؛ بد دباختن؛ کیلیبیج پیته بؤن (فارسی معادل: کله پا شدن)
⚡️ جۊمله دل:
🔵 فعلا تاجانئه دره، کئن این ٚ پاکال هوا بؤشۊن خۊدا دؤنه (=فعلا دارد می‌تازد، کِی کله پا شود خدا می‌داند)
💫 اصطلاح ۵۶ام
✔️ «خۊ جیف دؤگۊدن»
🔰 مفهۊم: حریف بؤؤن؛ سر بؤؤن؛ برتری دأشتن
⚡️ جۊمله دل:
🔵 اۊشان تره خۊ جیف دؤکۊنن (=آن‌ها تؤ رؤ تۊ جیب بغلشۊن می‌ذارن [راحت از پسِت بر می‌آن])
💫 اصطلاح ۵۷ام
✔️ «خۊ جؤن’ چیک زئان»
🔰 مفهۊم: فقط خۊ منافع دۊمبال دؤبؤن؛ همیشک خۊ فکر دؤبؤن
⚡️ جۊمله دل:
🔵 ایران ٚ مئن هرکی خۊ جؤن’ چیک زنه (=تۊ ایران هرکی به فکر منافع خؤدشه)
💫 اصطلاح ۵۸ام
✔️ «دۊم’ داز زئان»
🔰 مفهۊم: قطع ٚ ارتباط گۊدن؛ یته رابطه’ خاتمه دئان؛ کنار نئان
⚡️ جۊمله دل:
🔵 صداسیما عادل ٚ دۊم’ داز بزأ (=صداسیما عادل را کنار گذاشت)
💫 اصطلاح ۵۹ام
✔️ «پلا سر سر’ خؤردن»
💡 ای اصطلاح «سختی نئدئن» ٚ وأسر بکار شۊنه! یکی که سختی نئدئه بۊن
🔵 مثال: پلا سر سر’ بۊخؤرده (=گرم ؤ سرد رۊزگار رؤ نچشیده)
💫 اصطلاح ۶۰ام
✔️ «پیراسه مننسن»
🔰 مفهۊم: یکی حؤصله’ ندأشتن؛ یکی همرأ سخت دۊشمند بؤؤن
⚡️ جۊمله دل:
🔵 اۊ وچه’ مۊ پیراسه مننم (=چشم دیدن آن پسر رؤ ندارم)
💫 اصطلاح ۶۱ام
✔️️ «خاش بؤؤن»
✔️️ «خاش’ مؤنسن»
✔️️ «جؤن’ یه میل گۊشت وننه‌بؤؤن/وأنجه‌بؤؤن»
💡 ای اصطلاحان «لر بؤؤن» ٚ ره بکار شۊنه! یکی که خیلی لر (لاغر) ببۊن
⚡️ جۊمله دل:
🔵 فلانی جؤن’ یه میل گۊشت وننه/وأنجه.
💫 اصطلاح ۶۲ام
✔️️️ «گرم ٚ دس» یته کار دیگر’ تۊمان ئاگۊدن
💡 وقتی تازه یته کار’ تۊمان ئاگۊدی ؤ تی جی خأنن دمادم یته کار ٚ دیگر’ انجام بدیی تا کاران فیصله پیدا بؤکۊنن؛ بصطلا گۊنن ایسه که ای کار’ تۊمان ئاگۊدیم «گرم ٚ دس» اۊ یته کار’ أنی تۊمان ئاکۊنیم بیشیم.
💫 اصطلاح ۶۳ام
✔️️ «هیکل’ چاگۊدن»
🔰 مفهۊم: رسیدگی گۊدن؛ یه‌چی’ سر ؤ سامؤن دئان
💡 ای اصطلاح دۊتته جنبه دأره. اینی مثبت ٚ جنبه «رسیدگی» وأسر بکار شۊنه یؤ اینی منفی جنبه «ضربه زئان» ٚ وأسر.
⚡️ مثال:
🔵 تی هیکل’ چاکۊنم (مثبت: =تره رسنم؛ منفی: =اۊ چی که تی حقه تی سر هورم)
💫 اصطلاح ۶۴ام
✔️️ «تا گؤلی چاله خؤردن»
🔰 پۊرخۊری گۊدن؛ تا غۊرت ٚ بۊن خؤردن
⚡️ جۊمله دل:
🔵 تا گؤلی چاله عرق بۊخؤرده بؤ مستامستی گۊد. (=تا خرخره عرق خؤرده بۊد مستانه رفتار می‌کرد.)
💫 اصطلاح ۶۵ام
✔️️ «تلاگۊره»
🔰 مفهۊم: صبح اول وقت؛ صبح زۊد
⚡️ جۊمله دل:
🔵 مۊ تلاگۊره خاو أجی ورسنم. (=من صبح خرۊس‌خۊن از خواب بلند می‌شم.)
💫 اصطلاح ۶۶ام
✔️️ «پیلاکۊت»
💡 تؤضیح: اۊنکس که هم «رۊ» دأره هم «فضۊل» هیسه. رۊدار. بصلأ گۊنن فلانی چندی پیلاکۊته (=فلانی چقد پُررۊ عه)
💫 اصطلاح ۶۷ام
✔️️ «پیلادل»
💡 تؤضیح: اۊنکس که کاران’ پستر ٚ ره ننه؛ دیر مضطرب بۊنه؛ کار ٚ انجام ٚ ره هیجان ندأره یؤ کاران’ همیشک «باری به‌هرجهت» دؤنه یؤ «احساس ٚ مسئۊلیت» وره ناراحت نؤکۊنه. بصلأ گۊنن فلانی پیلادله (=فلانی دل گنده‌ست)
.
💫 اصطلاح ۶۸ام
✔️️ «گۊت‌واگۊ»
🔰 مفهۊم: گفتگۊ؛ کسن ٚ همرأ گب زئان
💫 اصطلاح ۶۹ام
✔️️ «سیاپیته»
💡 معنی: سیاسۊخته؛ سیا پۊست
💫 اصطلاح ۷۰ام
✔️️ «عراقات»
💡 در گیلان ؤ مازندران به جنۊب رشته کۊه‌های البرز که خارج از محدۊدهٔ دیلمستان و تبرستان است، «عراق/عراقات» می‌گۊیند. محصۊلات ؤ منسۊبات آن ناحیه را نیز با همین نام می‌شناسند؛ مانند عراقی مال، عراقی انجیل
