چای لاهیجان و حرف های لاهیحانی ها

به قلم و با پژوهش؛ محمود اصغری/ نویسنده کتاب نگاهی به مردم شناسی لاهیحان

لاجونه چایی و لاجونی گَبون( چای لاهیجان و حرف های لاهیحانی ها)

١-لاجونئن،چاییه دَم نَکَشه ره گونَن؛ “کاله چایی”
برگردان؛ لاهیجانی ها به چای دم نکشده، کاله چایی( چای کال=نپخته) می گویند.

٢-چایی بی رنگ و بو، گونَن؛ ” اَو کونوس اَو“
برگردان؛ به چای بدون رنگ و طعم و بو، آب ازگیل(کنوس=ازگیل) می گویند.

٣-تلخه چایه گونن؛ “چاییه قند پهلو“
برگردان؛ به چای تلخ، چای قند پهلو می گویند.

۴.استکونی که اونه میئن نصفه چایی و نصفه قنده اَو دَره، گونَن؛ ” دورنگه چایی“
برگردان؛به استکان محتوای نصفه چای و نصفه آب قند، چای دورنگ می گویند.

توضیح؛ جای دورنگ را قهوه چی ها درعروسی، به عروس و دامادها تعارف می کردند و می کنند و انعام می گیرند و ابن کُنش شادی آفرین، از شیرین کاری های قهوه چی ها، از دیرینه زمان در لاهیجان بوده است.

۵-به کسی که چایی دَم گود و از مهمونون تو عروسی و مهمونی، پذیرایی گود، گوتَن؛ چابی پز، =قهوه چی
برگردان؛ قهوه چی به کسی گفته می شد که مسئول دم کردن چای در سماورهای بزرگ بود و از مهمانان در عروسی و مهمانی ها با چای پذیرایی می کرد.

۶-قهوه خونه گوتَن؛ “چایی پَز دیکون”
برگردان؛ به قهوه خانه، مغازه چای پزی گفته می شد.

٧-قهوه چه گوتَن؛ “چایی پَز”
برگردان؛ به قهوه چی، چایی پَز می گفتند.

نوضیح‌‌؛ پیش از این که چای خشک وارد ایران شود، ایرانی ها، قهوه می نوشبدند و این قهوه نوشی، به ویژه در سرای بزرگان و خانه های اعیان و اشراف، بیشتر معمول بود. بعد کم کم مصرف عمومی پیداکرد و قهوه خانه ها و قهوه چی ها در جای جای ایران نقش ایفا کرده اند.

بفرمایین‌ لاجونه چایه، تازه دَمه
برگردان؛ چای تازه دم لاهیجان؛ بفرمایید.