دانای علی

دانای علی حدود دو قرن پیش در محله (عینک) و به روایتی (سیاه اسطلخ) رشت می زیست که اصالتاً زنجانی بود او از کودکی در رشت زندگی می کرده و شغل او زراعت بود و نیز از طریق فروش علف به صاحبان دام امرار معاش می کرده است. این عبد صالح خدا همچون کربلائی احمد (حافظ کل قران) و شیخ رجبعلی خیاط عارف و زاهد و … به علت ایمان و تقوا و صداقت در گفتار و رفتار و سلامت نفس به مناعت طبع و دستگیری و یاری نیازمندان و رعایت حرام و حلال و روحیه شجاعت، علیرغم اینکه نه امام زاده بودند و نه سید، هم در حیات خود رافع مشکلات مردم بودند و هم در ممات خود واسطه خیرات و برکات برای زوار و متوسلین به قبر خود میباشند.

این عارف زاهد به علت داشتن طی الا رض، مریدانی داشت و از هر پیرمرد رشتی اگر درباره دانای علی سوال شود با شور و شعف داستان نجات یک حاجی رشتی که در مکه گرفتار راهزنان و سارقان شده بود و تمام پول و مال خود را از دست داده بود و سرانجام توسط دانای علی با طرفه العینی با سلامت به زادگاهش برگشته بود. از جمله پیران سریه ای است که در حدود سال 1264ه.ق وفات کرده و این بقعه از بقاع مشهور و مورد علاقه مردم رشت است.
پیران قوم و محله می‌گفتند این بقعه از آن پیری دانا و مومنی پرهیزگار است که به مقام طی‌الارض رسیده و نمازهای روزانه خود را در مکه معظمه می‌خواند و همین نکته علاوه بر دانش بالای این فرد در زمان خود او را متمایز از دیگران کرده بود.همچنین در روایات آمده است هنگامی که راز فارغ از زمان و مکان بودن او توسط دیگر افراد کشف شد دانای علی برای همیشه ناپدید شد و برخی نیز فوت او را به همین واقعه نسبت می‌دهند.
در روایات آمده که وی عارفی وارسته و مردی متقی و پرهیزگار بوده که به مقام «ابدالی» رسیده بود که در عرفان به معنای انسان کامل است و به همین دلیل لقب دانا که مترادف «انسان کامل» است را به خود اختصاص داد.

آرامگاه دانای علی (رحمه الله علیه) در شهر رشت، منتهی الیه خیابان بیستون، محله چمارسرا، در وسط خیابان واقع شده است و مساحت بنای کوچک آن در حدود 92 مترمربع از آجر آهن و با سنگ مرمر و کاشی‌های مکتوب و منقوش تزیین شده و گنبد کاشی کاری شده بقعه با طرح کلاه درویشی و به تقلید از گنبد شیخانه‌ور لاهیجان ساخته شده است. به دلیل قرار گرفتن بقعه دانای علی در وسط خیابان، خودروها برای دور زدن خیابان آیت‌الله طالقانی رشت این بقعه را دور می‌زنند. بعدها بر سر مزار این پیر دانا بقعه و بارگاهی ساخته شد که این بقعه و بارگاه چند بار مورد بازسازی و مرمت کلی قرار گرفت. مردم شهر رشت عقیده خالصانه‌ای نسبت به این مکان مذهبی دارند به طوری که در بسیاری مواقع با واسطه قرار دادن دانای علی و نیز اهدای نذورات خود حاجاتشان را طلب می‌کنند و به هنگام ازدواج با خودرو به دور این بقعه می‌چرخند و بقعه دانای علی امروزه به میعادگاه زائران بسیار زیادی از سراسر کشور به ویژه در ماه‌های محرم و صفر تبدیل شده است.