مسجد صفی؛ تاریخی ترین مسجد رشت

مسجد صفی تاریخی ترین مسجد رشت، در محله ای به همین نام واقع شده و به نام های مسجد سفید و شهیدیه معروف است.
تاریخ بنای اولیه این مسجد به تحقیق روشن نیست. بر اساس روایتی شیخ صفی الدین اردبیلی به دلیل دوستی با شیخ زاهد گیلانی در سفری به گیلان در محله فعلی چاهی حفر می کند و عبادتگاهی می سازد که بعدها به مسجد تبدیل شده است.

تصویری قدیمی از مسجد صفی رشت

برخی از مورخان این مسجد را قبر محمدباقر میرزا ملقب به صفی میرزا پسر بزرگ شاه عباس اول می دانند که با بدخواهی اطرافیان پدر به دستور وی کشته شد و در این محل دفن شده است.برخی معتقدند علت نامگذاری این مسجد به شهیدیه قتل ناحق صفی الدین میرزا است.
مسجد صفی طبق عبارتی که روی یک کاشی در داخل محراب دیده می شود در سال 1334 هجری قمری (1295 ه.ش) به دست حاجی یوسف کاشی ساز تجدید بنا شد.

در ضلع شمالی مسجد صفی رشت دو درب ورودی متوالی قرار دارد که اولین ورودی به صورت هلالی و از پروفیل و چوب در چند سال اخیر ساخته شده است.
سر در ورودی دوم و اصلی مسجد از دو قوس تشکیل شده که به قوس اول آیه اول سوره اسری و در قوس دوم حدیث ” و لایه علی بن ابی طالب حصنی ….” کاشی کاری شده است.
در قسمت جنوبی مسجد محراب و سه فلیپا به ارتفاع تقریبی 4 متر و به قطر یک متر وجود دارد.

دو فلیپا از کف به ارتفاع یک متر با کاشی های لاجوردی کاشی کاری شده و فلیپا سوم به شکل زیبایی با سرستونی از گل و بوته گچ بری شده است. فاصله فلیپاها از همدیگر 3 متر است.
در محراب مسجد گچ بری های زیبایی به صورت آیات قرآن همراه با گل و بوته کار شده و در کاشی کاری های محراب تاریخ تجدید بنای مسجد به تاریخ1344 هجری قمری (1305 ه.ش) دیده می شود و گچ بری های مسجد و فلیپاها نیز به همین تاریخ است.
گلدسته مدور و آجری مسجد که در ضلع جنوبی آن قرار دارد مشخص ترین جلوه بیرونی مسجد صفی است. قطر گلدسته 2 متر و سقف گلدسته چوبی با پوشش سفالین است. گلدسته یک راه پله برای بالارفتن و چند روزنه برای ورود نور دارد.

از دیگر بخش های دیدنی مسجد صفی چاه صاحب الزمان (عج) به فاصله 3 متری از جنوب غربی گلدسته است که از قدیم مورد احترام مردم منطقه و محل عرضه نذورات بوده است.
چاه صاحب الزمان (عج) احتمالاً همان چاهی است که به دست شیخ صفی الدین اردبیلی حفر شده است.
مسجد صفی رشت به شماره 197 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.