دوبیتی‌های گیلکی دکتر فریدون شایسته

مجموعه دوبیتی های گیلکی دکتر فریدون شایسته با برگردان فارسی سالهاست که اینجانب دکتر فریدون شایسته به زبان مادری یعنی گیلکی شعر می سرایم نمونه هایی از اشعار گیلکی خود را که در قالب دوبیتی سروده ام تقدیم می دارم.

 

رز خشکه جا انگور کس نیچینه

شکم گشنه پلاسوخته، نیدینه

امی قسمت،بوبوسته، بدبیاری

کول داز، د، تره، شونده نبینه

برگردان به فارسی

از رزخشک تاکنون کسی انگور نچیده است فردی که گرسنه است هیچ وقت نمی تواند ته دیگ را ببیند. قسمت ما همیشه بد بیاری بوده است. داسی که کند است برای کسی علف هرز، درو نمی کند.

ناشته جول، امی شین چیزی بوجووه

ناشته طاقت، امی پاتا بودووه

زمستان، کش جا،سرما بوخوفتیم

امی اقبال بینیشته،د،نودووه

برگردان به فارسی

چیزی برای جویدن،یا خوردن نداشتیم پای ما طاقت راه رفتن نداشت . در فصل زمستان، در کنج خانه از سرما، به خواب رفتیم اقبال و سرنوشت ما گیر کرده و روز خوش، نمی بیند.

امی کسما، ایسه زارو پریشان

اونه دیل آتیشه، غورصه فراوان

یه روز بو، اون دیار سرفرازان

پناه و همدم میرزا کوچک خان

برگردان به فارسی

کسما(زادگاه شاعر)، امروز پریشان و آشفته است. از بی توجهی دلش از آنش زبانه می کشدو است. کسما، زمانی سرزمین مجاهدان نهضت جنگل بود محل فعالیت میرزا کوچک خان .

 

وختی دینیم، تورب باغه گاب دره

وابدانیم، هرچی کاریم، اون چره

زحمت بیخود د، نکش، باغبان

گاب نچرده تو دینی، راب خوره

برگردان به فارسی

وقتی که مشاهده میکنیم درباغ ترب ،ما، گاو، حضور دارد، باید بدانیم که همه ترب را گاو می خورد.پس باغبان،نباید برای حفظ این باغ کوشش کند.چون او می داند اگر آنچه را گاو تاکنون نخورده است در آینده، حلزون خواهد خورد.

می دونه چوم همش پایه کی بایی

ولی افسوس،کی هرگزتو نایی

می چومانه نیگیره،خواب،تا صوب

دانم کی می چومه ارسو،نخوایی

برگردان به فارسی

همیشه چشمانم به دنبال دیدن روی توست.ولی،افسوس می دانم که هیچوقت نمی آیی وانتظار بیهوده است.ازاول شب تاصبح، از جهت دیدن روی تو خواب به دیدگانم نمی رود. مطمئن هستم که تو هیچ وقت، حاضر نیستی که از چشمانم،اشک،فرو ریزد.

می دونه چوم، جی ارسو،پورپوره

تی دوری، جه، اخانه، سوت و کوره

بوشایی تو کی،د،نایی،امی ور

بوگو آخر تو ننسی کی صبوره؟

برگردان به فارسی

در فراق تو چشمانم پر از اشک است در فراق تو خانه ما سوت و کور است. تورفتی که دیگر، به نزدما، برگشت نکنی. ولی بگوبه ،من که در فراق وفقدان تو چه کسی صبور و شکیباست؟!

هرچی زنم جفت دینمه، تک آیه

لحاف جی بس پاره یه مهمان نایه

سفره یه سال و ماه میشین خالیه

خایه می دیل، روز خوش از راه، بایه

برگردان به فارسی

هرچه سعی و تلاش میکنم که وضع زندگی من به سامان برسد نمی رسد ازیس که وضع مالی من بداست، مهمان به خانه ام نمی.آید گرسنگی و فقر همراه ماه و سال من است و از من جدا نمی شود. امیددارم که یک روز خوش نصیب من شود و از راه خوشبختی بیاید.

پیغام بامو بولبوله، جی کولکاپیس

ترکمه ی بدرد نخور، تی جا بیس

بولبول بوگفت هرچی بگی من ایسم

اما نییم، من هیچکسه، دست والیس

برگردان به فارسی

چرخ ریسک(پرنده ریز جثه که به زبان گیلکی، کولکاپیس نام دارد برای بلبل پیغام فرستاد که تو موجود به درد نخور هستی در جای خودت قرار بگیر. منظور این که همتای من نیستی) بلبل به چرخ ریسک :گفت هرچه در مورد من میگویی من هستم ولی من فردی ،زبون اهل تملق و چاپلوسی نیستم.

کورو غوغوبینیشته، می خانه سر

فوتورکان باد بزه، بشکسته می در

نارم حال خوشی خیلی زماته

می دونه گوش بوبوسته،جی ناله کر

برگردان به فارسی

جغد خیلی وقت است بالای خانه ما نشسته است نشانه) فلاکت (و بدبختی باد ناگهانی به خانه ما هجوم آورده و در را شکسته است. مدت زیادی است که حال من خوش نیست ز بس که از مشکلات و رنج ها نالیده ام ، دوکوش من ناشنوا شده است.

چی زرخ گب جی ،نادان بیشناوستن

دونه گوشه ، شب وروز با دوستن

چی وختی، نادان دس کار برآیه؟!

جی نادان گبان با دووارستن

برگردان به فارسی

از فرد ،نادان جز حرفهای تلخ نمی توان شنید باید شب وروز به حرف نادان گوش نسپرد از نادان چه زمانی کار برمی آید؟! وقتی که نادان لب به سخن میگشاید، باید از او فاصله گرفت و دور شد.

نده مهلت زمانه ، چوم واکونی

تی چومه وانوکوده،با فوچینی

ایتا ایمروز شاید تی اختیاره

دیله ناجه با آلان تو فوکونی

برگردان به فارسی

گردش روزگار، آن چنان به تو وقت نمی دهد که چشم بازکنی و آسوده عمر کنی چشم خودرا بازنکرده و فرصت به دست نیاورده باید چشم از دنیا ببندی امروز به صورت نقد، در اختیار توست تو باید هرچه میخواهی امروز انجام بدهی و به فردا موکول نکنی.

سحر آیه، سوکوله، هیچ نخوانه

امی پیشی موشا ،گیفتن نتانه

شب وارش ایسه همره، روزا باد

فردا ر، می دونه چوم نیگرانه

برگردان به فارسی

سحر وسپیده دم که از راه میرسد، خروس نمی خواند. گربه ما دیگر موش نمی گیرد. شب همراه باران است و روز را طوفان، همراهی می کند. چشم من نگران فرداست.

تی توشکه، خیلی وخته ، واکونم من

تی ارسو، جی دونه چوم پاکونم من

بوبوستم، من تره ، ایتا چوکابد

تی دونه بشکسه پا چاکونم من

برگردان به فارسی

گره مشکلات ترا مدت زیادی است که من میگشایم اشکرا ، از دو چشمت، پاک میکنم. من برای تو یک پزشک ارتوپد شده.ام پاهای شکسته ات را من مداوا و درمان میکنم